آشنایی با اوراق قرضه (Bond)

آموزش فارکس: معمولاً بازدهی اوراق قرضه برای تمامی سرمایه‌گذاران اهمیت دارد. سرمایه‌گذاران از بازدهی اوراق قرضه دولتی مثل اوراق خزانه‌داری آمریکا برای ارزیابی هزینه فرصت در سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند. همچنین برخی از اوراق قرضه ویژگی دارایی امن و با ارزش را در بازارهای مالی ایفا می‌کنند. یعنی وقتی جریانات ریسک گریزی تشدید می‌شوند، تقاضا برای این اوراق هم به‌شدت افزایش می‌یابد. در زمان کار با اوراق قرضه باید حتماً دقت کرد که نوسانات قیمتی اوراق را با نوسانات بازدهی اشتباه نگرفت. بازدهی و قیمت اوراق رابطه معکوسی با یکدیگر دارند.

حسابداری و مطالب دیگر

اوراق قرضه برحسب شخصيت ناشر، بهره پرداختي و دوره بازپرداخت، دسته‌بندي مي‌شود:
اوراق قرضه برحسب ناشر
الف) Government: اوراقي كه براي پرداخت هزينه‌هاي ملي و فعاليت‌هاي دولت منتشر مي‌گردند.
ب) Supernational: اوراقي كه به وسيله موسساتي نظير (EIB) و World Bank منتشر مي‌گردند.
مباحثي در باب انتشار اوراق قرضه ارزي
ج) Agency: آژانس‌هاي دولتي آمريكا، اوراقي را براي پشتيباني تعهداتشان منتشر مي‌كنند.
د) munis) Municipal): ايالات، شهرها و شهرستان‌ها اوراقي را براي پرداخت هزينه‌هاي پروژه‌هاي عمومي‌شان (جاده‌سازي) و ساير پروژه‌ها منتشر مي‌كنند.
ه) Corporate: بنگاه‌ها براي توسعه، مدرن‌سازي، پوشش هزينه‌ها و ساير فعاليت‌هاي مالي اوراق قرضه‌اي را منتشر مي‌كنند.
انواع اوراق قرضه بر حسب بهره پرداختي
الف) اوراق قرضه بهره (كوپن)دار
1 - اوراق قرضه با نرخ ثابت: داراي يك كوپن مي‌باشد كه در طول عمر اوراق قرضه ثابت مي‌ماند.
2 - Notes با نرخ‌هاي شناور (FRNs): داراي يك كوپن متغير مي‌باشند كه به شاخص نرخ بهره‌اي خاصي مرتبط مي‌باشند. شاخص‌هاي رايج همان شاخص‌هاي رايج بازار پول مانند لايبور يا يوريبر (Euribor) مي‌باشند، براي مثال كوپن مي‌تواند به صورت ذيل تعريف گردد: USD LIBOR سه ماهه + 2/0درصد
در اين حالت نرخ كوپن به صورت دوره‌اي، معمولا يك يا سه ماهه محاسبه مي‌شود.
ب) اوراق قرضه با نرخ بهره صفر: ناشر به طور منظم نرخ بهره را پرداخت نمي‌كند و آن را به صورت انباشته، در سررسيد مي‌پردازد. اين نوع از اوراق با يك تنزيل اساسي نسبت به ارزش اسمي منتشر مي‌گردند و بهره پرداختي به مدت سررسيد بستگي دارد. يك مثال از اين نوع اوراق قرضه، Series E savings bonds مي‌باشد كه توسط دولت ايالات‌متحده منتشر شد. همچنين ممكن است، اصل مبلغ اوراق و كوپن‌هاي آن به طور مجزا معامله شوند.
انواع اوراق قرضه برحسب دوره بازپرداخت
الف) Callable Bond (اوراق فراخواندني): اجازه بازخريد اوراق قبل از سررسيد را به ناشر مي‌دهد
قيمت اوراق قرضه فراخواندني = قيمت اصلي اوراق –قيمت گزينه فراخواندن
اين نوع اوراق قرضه (فراخواندني) از ناشر حمايت مي‌كند: اگر نرخ‌هاي بهره كاهش يابد، ناشر مي‌تواند اوراق قرضه را فرابخواند و بدهي‌اش را با سطح پايين‌تري مجددا تامين مالي كند.
ب) Portable Bond or Bond: به سرمايه‌گذاران اين اجازه را مي‌دهد تا ناشر را براي نقد كردن اوراق قبل از سررسيد تحت‌فشار قرار دهند.
قيمت اوراق قرضه puttable = قيمت مستقيم اوراق – قيمت گزينه Put
اين نوع اوراق از سرمايه‌گذار حمايت مي‌نمايند: اگر نرخ‌هاي بهره افزايش يابد، سرمايه‌‌گذاران ممكن است اوراق را پس بدهند و منافع حاصل از وام دادن را با نرخ‌هاي بالاتر به دست آورند.
ج) اوراق قرضه تبعي (Subordinated):
آن دسته‌اي هستند كه داراي حق‌تقدم كمتري در نقدشوندگي نسبت به ساير اوراق قرضه منتشر شده توسط ناشر هستند. در زماني مانند ورشكستگي، ابتدا پول دارندگان اوراق قرضه غيرتبعي پرداخت مي‌شود، سپس بقيه دارندگان اوراق تبعي پول خود را دريافت مي‌دارند؛ بنابراين، اين دسته از اوراق داراي ريسك بيشتر و رتبه اعتباري كمتري نسبت به اوراق قرضه قديمي مي‌باشند.
د) اوراق قرضه دائمي:
اين دسته از اوراق اغلب دائمي یا عمري شناخته مي‌شوند، اينها بدون سررسيد هستند و مشهورترين نوع آن UK Consols مي‌باشد كه مستمري سالانه خزانه‌داري يا اوراق خزانه‌داري بدون تاريخ ناميده مي‌شوند.
انواع اوراق قرضه تركيبي
الف) اوراق قرضه تبديلي:
مي‌تواند با مقدار خاصي از سهام عادي (ساير اوراق) منتشره به وسيله شركت ناشر معاوضه گردد و ناشر اين اوراق را براي برخورداري از پرداخت‌هاي بهره‌اي كاهنده منتشر مي‌نمايد.
ب) اوراق قرضه‌ داراي پشتوانه دارايي (ABS):
اوراق قرضه‌اي است كه اصل و بهره اوراق به وسيله جريان‌هاي نقد ناشي از دارايي تعهد مي‌شود. در اين نوع اوراق قرضه، منبع دارايي‌ها معمولا كوچك است و از نوع دارايي‌هاي غيرنقدي‌اي مي‌باشد كه قابليت فروخته
شدن ندارند.
جديدترين نوآوري در زمينه اوراق قرضه تركيبي، اوراق قرضه هيبريدي مي‌باشند كه كوپن و اصل پولشان با واحدهاي پول مختلف پرداخت مي‌شود. براي مثال برخي از اوراق جديد پرداخت‌هاي بهره‌اي خود را به ين و اصل مبلغ اوراق را به‌دلار كانادا مي‌پردازند. اين مساله نياز موسسات ژاپني به درآمد يني را تامين مي‌نمايد و در عين حال اصل مبلغ اوراق به پول كشور ناشر حفظ مي‌شود.
علاوه ‌بر دسته‌بندي‌هاي فوق، نوع ديگري از اوراق قرضه وجود دارد كه به شاخص‌هاي اقتصادي مرتبط شده است.
اوراق قرضه مرتبط‌شده با تورم : در اين حالت اصل مبلغ اوراق و بهره‌هاي متعلق به آن با تورم مرتبط و شاخص‌بندي شده‌اند. اين نرخ بهره‌ها طبيعتا از نرخ بهره اوراق قرضه با بهره ثابت در يك دوره زماني يكسان كمتر مي‌باشند.
(اين موقعيت به طور معكوس براي اوراق قرضه كوتاه‌مدت انگلستان در دسامبر 2008 رخ داد.) در هر صورت با افزايش مقدار اصل اوراق، بهره‌ها نيز با تورم رشد مي‌يابند. دولت انگلستان اولين دولتي بود كه چنين اوراق قرضه‌اي را در دهه 1980 منتشر كرد (TIPS).
نمونه‌هايي از اوراق قرضه اين چنيني منتشر شده به وسيله دولت ايالات‌متحده مي‌باشند.
ساير اوراق مرتبط با شاخص نظير Equity-linked Notesو اوراق شاخص‌سازي شده با شاخص‌هاي تجاري نظير (درآمد، ارزش افزوده) يا GDP كشور مي‌باشد.
دسته‌بندي اوراق قرضه براساس منطقه جغرافيايي
جهان اوراق قرضه را همچنين مي‌توان براساس منطقه محل زندگي ناشران، خريداران و نوع ارز انتخابي تقسيم كرد:
الف) اوراق قرضه محلي: توسط يك شركت يا بانك در داخل يك كشور و با پول رسمي آن كشور منتشر مي‌شود و در همان كشور خريدوفروش شده و تحت‌ قوامين و مقررات آن كشور مي‌باشد.
ب) اوراق قرضه خارجي: به وسيله يك نهاد خارجي منتشر مي‌شود، ولي فروش و تعهدات آن در بازارهاي محلي مي‌باشد.
ج) Eurobonds: به وسيله يك اتحاديه خارجي تعهد مي‌شود كه ابتدا در بازارهاي خارجي به فروش برسد، اين بازارهاي لزوما نه، ولي اكثرا بازار اروپا مي‌باشد.
د) Global bonds: به وسيله يك اتحاد بين‌المللي تعهد مي‌شود كه هم در بازارهاي داخلي و هم در بازارهاي خارجي منتشر گردد.
چرا اوراق قرضه ارزي؟
پس از معرفي اوراق قرضه و انواع دسته‌بندي‌هاي آن حال نوبت به اين سوال مي‌رسد كه چرا ناشران دست به انتشار اوراق قرضه ارزي مي‌زنند؟
در پاسخ به اين سوال بايد گفت كه بازار بين‌المللي اوراق قرضه در سال‌هاي اخير به دليل گسترش اطلاعات از طريق اينترنت و قانونمندي بالاي بازارهاي مالي بسيار گسترش يافته است و اين يك فرصت بسيار عالي براي متنوع‌سازي پورتفوليوي دارايي‌ها و كسب سودآوري بيشتر مي‌باشد.
علاوه‌بر آن ابزارهاي جديد مالي نظير سوآپ نرخ بهره و سوآپ پول، به ناشران اوراق قرضه اين فرصت را مي‌دهد كه علاوه ‌بر پرداخت نرخ بهره كمتر نسبت به گزينه‌هاي ديگر، از منافع بازارهاي خارجي استفاده نمايند.
بنابراين بعضي از شركت‌ها، بانك‌ها و دولت‌ها و ساير نهادهاي ذي‌صلاح، ‌ممكن است تصميم بگيرند كه اوراق قرضه را به پول خارجي كه بسيار باثبات‌تر و باپشتوانه‌تر از پول داخلي‌شان مي‌باشد، منتشر كنند. در واقع انتشار اوراق قرضه نام‌گذاري شده به نام ارز خارجي مي‌تواند انتشاردهنده آن را قادر به دسترسي به سرمايه موجود در بازارهاي خارجي بنمايد. منافع ناشي از فروش چنين اوراقي مي‌تواند به وسيله شركت‌ها براي رسوخ در بازارهاي خارجي استفاده شود يا مي‌تواند به پول محلي تبديل شده و صرف فعاليت‌هاي موجود گردد، علاوه‌بر آن انتشار اين نوع اوراق مي‌تواند توسط ناشران خارجي اوراق، براي هج كردن ريسك ناشي از نرخ ارز مورد استفاده قرار بگيرند.
از ضرورت‌هاي انتشار اوراق قرضه ارزي مي‌توان به موارد ذيل اشاره نمود:
- به حداقل‌رساني هزينه‌هاي بلندمدت دستيابي به تامين‌مالي موردنياز دولت با توجه به هزينه‌هاي ريسك
- متنوع‌سازي منابع تامين مالي و اطمينان از مديريت بدهي بهتر
- تطويل بازدهي دولتي، اطمينان از تامين‌مالي بلندمدت و گسترش پهنه سرمايه‌گذاران
- افزايش سهم استقراض خارجي كه داراي هزينه كمتر و سررسيد طولاني‌تر مي‌باشد
- منتشر نمودن تعهدات دولت به ارزهاي مختلف مطابق با ذخاير ارزي بانك مركزي
- اطمينان از كاربرد بهتر استقراض دوجانبه يا چندجانبه رسمي
انتشار اين اوراق ريسك‌هايي را نيز به همراه دارد كه از آن مي‌توان به موارد ذيل اشاره كرد:
الف) Sovereign ريسك: معادل با (ريسك كشور، ريسك بالقوه) ريسكي است مرتبط با قوانين كشور يا ريسكي كه در اثر رويدادهاي محتمل ممكن است رخ بدهد. وقايع ويژه‌اي كه مي‌تواند اوراق قرضه را مورد صدمه قرار دهد، عبارت است از محدوديت در جريان وجوه سرمايه‌اي يك كشور، ماليات‌ها و ملي كردن ناشر.
ب) ريسك نرخ ارز: زماني رخ مي‌دهد كه ارز خارجي در مقابل پول داخلي به كاهش ارزش دچار شود. نرخ ارز خارجي به‌طور مداوم در حال تغيير مي‌باشد. بنابراين اگر در دوره سررسيد اوراق قرضه، پولي كه اوراق قرضه به آن چاپ شده است در مقابل پول كشور سرمايه‌گذار با كاهش ارزش روبه‌رو شود، بنابراين سرمايه‌گذار با زيان روبه‌رو خواهد شد يا منفعت مناسبي كسب نمي‌نمايد.
بازار اوراق قرضه خارجي
در پايان سال 2006، اندازه بازار اوراق قرضه بين‌المللي 9/44تريليون‌دلار تخمين زده شده است. تقريبا به طور متوسط روزانه در آمريكا 923ميليارد‌دلار معامله در بازار اوراق قرضه صورت مي‌گيرد كه اين مقدار معامله اغلب توسط واسطه‌گران بازار و موسسات بزرگ در يك بازار غيرمتمركز(OTC) رخ مي‌دهد.
بازار اوراق قرضه اغلب به بازار اوراق قرضه دولتي به دليل اندازه، قدرت نقدشوندگي و فقدان ريسك اعتباري و همچنين حساسيت به نرخ بهره ارجاع مي‌شود. از طرفي به دليل رابطه معكوس ميان نرخ بهره و ارزش اوراق قرضه، بازار آشنایی با اوراق قرضه (Bond) اوراق قرضه نوسانات نرخ بهره را به شدت موردتوجه قرار مي‌دهد. بايد دانست كه بازار اوراق قرضه در بسياري از كشورها بسيار غيرمتمركزتر از بازار بورس، كالا يا بازارهاي آتي در آن كشورها مي‌باشد. اين امر به اين دليل مي‌باشد كه اوراق قرضه منتشره از نظر ويژگي شبيه به هم نمي‌باشند. بازار بورس نيويورك (New York Stock Exchange (NYSE بزرگ‌ترين بازار متمركز اوراق قرضه در جهان مي‌باشد.
بازارهاي جهاني اوراق قرضه
Eurobond: يك اوراق قرضه بين‌المللي است كه به نام يورو نام‌گذاري شده است؛ ولي لزوما بومي كشوري كه آن را منتشر (انگلستان) مي‌نمايد نيست. اوراق قرضه محلي كه به وسيله ناشران خارجي منتشر مي‌شوند،‌ عبارت
هستند از:
Yankee Bond: (يك اوراق قرضه‌دلاري كه به وسيله شركت‌هاي غيرآمريكايي در بازارهاي آمريكا منتشر مي‌شود.)، Bulldog Bond (يك اوراق قرضه به پوند استرلينگ كه در بازارهاي لندن به وسيله دولت‌ها يا شركت‌هاي غيرانگليسي منتشر مي‌شود) Kangaroo Bond (يك اوراق قرضه به‌دلار استراليا كه در بازارهاي استراليا به وسيله نهادهاي غيراستراليايي منتشر مي‌شود.) Maple آشنایی با اوراق قرضه (Bond) Bond (يك اوراق قرضه به‌دلار كانادا كه در بازارهاي كانادا به وسيله نهادهاي غيركانادايي منتشر مي‌شود.) Samurai Bond (يك اوراق قرضه به ين ژاپن كه در بازارهاي ژاپن به وسيله نهادهاي غيرژاپني منتشر مي‌شود.)
چگونگي تعيين نرخ بهره و سررسيد در انتشار اوراق قرضه خارجي
در انتشار اوراق قرضه خارجي (FCDB) دو نكته بسيار اساسي وجود دارد؛ نرخ بهره و زمان سررسيد. نرخ بهره براي انتشار اوراق قرضه خارجي برابر است با libor + ريسك كشور = نرخ بهره اوراق قرضه خارجي
يك دليل ساده براي انتخاب اين فرمول اين است كه نرخ بهره بالاتر منجر به ايجاد جذابيت براي هر دوي سرمايه‌گذاران خارجي و محلي خواهد شد و بنابراين منجر به افزايش قيمت و كاهش نرخ بهره اوراق خواهد گشت!
به طوري كه پس از مدتي اين اوراق از نظر سررسيد و نرخ بهره با بقيه ابزارهاي مالي ارزي منتشر شده و داراي همان سررسيد برابري خواهند نمود؛ بنابراين برقراري يك نرخ بهره وابسته به نرخ بهره‌ دارايي‌هاي‌دلاري مانند لايبور ضروري مي‌باشد.
اگر اوراق قرضه خارجي منتشره نرخ بهره بسيار بالايي داشته باشد؛ رقيبي براي اوراق قرضه محلي خواهد بود و شكاف بهره‌اي بسيار زيادي بين اوراق قرضه داخلي و FCDB وجود خواهد داشت كه مي‌تواند در صورت يكسان بودن نرخ بازدهي اين دو نوع اوراق، تحت عنوان يك تنزل عظيم در ارزش بهره‌اي تفسير شود؛ اگر نرخ بازدهي آن دو يكسان نباشد پس چه لزومي براي تقاضاي FCDB وجود خواهد داشت وقتي ه هنوز اوراق قرضه داخلي در بازار موجود است.
اگر ريسك كشوري بسيار بالا باشد، به طوري كه منجر به جذب سرمايه‌گذاران ريسك دوست گردد؛ بايد دانست كه اين جور جريانات سرمايه‌گذاري بسيار فرار مي‌باشند. بايد دانست كه در صورت وجود ريسك‌هاي بالاي سياسي كشوري، حتي وجود گارانتي براي ريسك نرخ ارز نيز موجب محدوديت خروج جريان‌هاي سرمايه‌گذاري نمي‌شود.
يك منفعت انتشار FCDB در كوتاه‌مدت مي‌تواند درآمد حاصل از فروش FCDB باشد. اگر حداقل برخي از اوراق قرضه ارزي به خارجي‌ها فروخته شود، آن گاه عرضه ارز در بازارها افزايش مي‌يابد. افزايش بهاي پول داخلي، منجر به كاهش پرداخت‌هاي بهره‌اي خارجي و در نتيجه كسري بودجه در دوره زماني اوراق قرضه خواهد شد.
بنابراين انتشار FCDB نياز استقراضي خزانه‌داري محلي و عرضه اوراق عرضه به پول محلي را كاهش خواهد داد كه اين امر منجر به افزايش قيمت اين اوراق و كاهش نرخ بهره‌شان خواهد گشت و اين مساله كاهش مجدد پرداخت‌هاي اوراق قرضه به پول محلي را به دنبال خواهد داشت.
حداقل، در هر صورت مشكل پرداخت نرخ‌هاي بهره‌اي به‌دلار (آشنایی با اوراق قرضه (Bond) يورو) در تاريخ سررسيد وجود خواهد داشت. اگر كه قرار شود همه اين مقادير از ذخاير ارزي خارجي پرداخت شوند؛ اين ذخاير در معرض كسري قرار مي‌گيرند (اتفاقي كه در مكزيك رخ داد) يا اينكه به وسيله تقاضاي دولت از بازار اوراق قرضه خارجي پرداخت خواهد شد كه منجر به افزايش نرخ ارز خارجي در بازار خواهد شد. اين مساله ركود واقعي و افزايش بدهي خارجي به صورت افزايش پرداخت‌هاي بهره‌اي را به دنبال خواهد داشت، بنابراين دولت به درآمدهاي بيشتري براي خريد‌دلار براي پرداخت بهره‌دلاري اوراق قرضه نياز خواهد داشت. گزينه‌هاي پيش روي دولت براي افزايش درآمد عبارتند از:
ماليات‌هاي بيشتر، تورم بيشتر (اگر درآمدهاي اضافي ناشي از ماليات‌هاي تورمي ممكن باشد) يا استقراض مجدد محلي به شكل پول داخلي كه منجر به انتشار اوراق قرضه و پول محلي و افزايش نرخ بهره اوراق قرضه‌اي مي‌شود. بنابراين اولين نتيجه افزايش عرضه ارز خارجي، فرسايشي است و ما مجددا به نقطه آغازين به اضافه كسري بودجه بيشتر، بازمي‌گرديم.
بنابراين انتشار اوراق قرضه خارجي فقط زماني موثر خواهد بود كه سررسيد طولاني‌تري نسبت به اوراق قرضه محلي داشته باشند. زيرا فقط در اين صورت است كه افزايش عرضه ارز خارجي مي‌تواند منجر به اصلاحات فيزيكي و بهبود ساختار بودجه‌اي اقتصاد داخلي شود.
حالا نكته اساسي براي ما، چگونگي جذاب و معتبرسازي اين اوراق براي خريداران، بدون پديد آمدن افزايش ارزي (دلار، يورو) در اقتصاد مي‌باشد. اگر بايد اوراق قرضه خارجي يا اوراق قرضه مرتبط به شاخص خارجي منتشر شوند؛ توصيه اساسي اين است كه بايد با سررسيدي بلندتر از اوراق قرضه داخلي چاپ شوند و در يك چارچوب ثابت سياست‌هاي اعتباري و زماني منتشر گردد تا زمينه را براي اطمينان خاطر از پرداخت اصل و بهره اوراق در سررسيد فراهم آيد.در آخر كارشناسان و صاحب‌نظران اقتصادي بر اين عقيده‌اند كه:
يكي از مهم‌ترين نكات در خصوص انتشار اوراق قرضه ارزي، تعيين نرخ بهره مناسب براي اوراق قرضه خارجي است كه با توجه به رتبه اعتباري ايران در بازارهاي جهاني و شرايط دشوار حاكم بر اقتصاد ايران از نظر تحريم‌هاي بين‌المللي و شرايط بحراني حاكم بر اقتصاد جهاني بايد جذابيت لازم براي خريداران را فراهم آورد، به طوري كه قبل از انتشار حتما از فروش اوراق مطمئن شد. زيرا در صورت عدم فروش اوراق، اعتبار اوراق خزانه بانك مركزي جمهوري اسلامي ايران خدشه‌دار شده و در آينده هر نوع اوراقي كه از سوي ايران منتشر شود، به خاطر عدم فروش اوراق مشاركت، امروز بانك مركزي براي فروش دچار مشكل خواهد شد.
ممكن است بالا بودن نرخ ريسك كشورمان در كوتاه‌مدت موجب افزايش جذابيت براي خريد اوراق قراضه را فراهم آورد،‌ ولي اين جذابيت لزوما پايا و مانا نخواهد بود و ممكن است در اثر كوچك‌ترين احتمال خطري تقاضا براي بازفروش اوراق مذكور فراهم گردد.
نكته ديگر در فروش اوراق قرضه ارزي بعد از سود بالاي آن، تضمين شده بودن آن است، از روش‌هاي مختلفي براي تضمين پرداخت مي‌توان استفاده كرد كه يكي از اينها تضمين از طريق بانك‌هاي خارجي مي‌باشد، ولي به دليل آسيب‌ديدگي خود اين بانك‌ها، مي‌توانيم صندوق‌هاي خاصي تشكيل دهيم تا بازپرداخت آن مبلغ خريد اوراق تضمين شده باشد كه يكي از اين موارد مي‌تواند صندوق‌هايي باشد كه متكي به فروش نفت هستند؛ از آنجايي كه كاهش قيمت نفت آثار منفي فراواني بر روي تضمين اوراق قرضه مي‌گذارد، لازم است دولت نسبت به انتشار اوراق قرضه بين‌المللي با پشتوانه صادرات تضمين شده نفت اقدام كند.

اوراق قرضه (Bond) چیست؟

رابطه و رشته اوراق بهادار (Bond) :

ما سعی داریم در این مقاله به طور تخصصی آشنایی با اوراق قرضه (Bond) در مورد اوراق قرضه رابطه و رشته آن و سوال متداول که در ذهن در مورد اوراق قرضه دارید به شما پاسخی کوتاه و کامل خدمت شما عرض کنیم پس در ادامه این مطلب با ما در همراه باشید.

اوراق قرضه (Bond) چیست؟

اوراق قرضه ابزاری با درآمد ثابت است که نشان دهنده وامی است که توسط یک سرمایه گذار به وام گیرنده (معمولاً شرکتی یا دولتی) پرداخت می‌شود. می‌توان یک اوراق قرضه را به عنوان قرضه بین وام دهنده و وام گیرنده در نظر گرفت که شامل جزئیات وام و پرداخت های آن است. اوراق قرضه توسط شرکت ها ، شهرداری ها ، ایالت ها و دولت های مستقل برای تأمین اعتبار پروژه ها و عملیات استفاده می شود. صاحبان اوراق بدهکار ، بدهکاران ، یا طلبکاران ناشر است. جزئیات اوراق قرضه شامل تاریخ پایان زمانی است که اصل وام به صاحب اوراق قرضه پرداخت می‌شود و معمولاً شامل شرایط پرداخت سود متغیر یا ثابت است که توسط وام گیرنده پرداخت می‌شود.

ناشران اوراق قرضه :

دولت ها (در تمام سطوح) و شرکت ها معمولاً برای گرفتن وام از اوراق قرضه استفاده می‌کنند. دولت ها نیاز به تأمین اعتبار جاده ها ، مدارس ، سدها یا سایر زیرساخت ها دارند. هزینه ناگهانی جنگ نیز ممکن است نیاز به جمع آوری سرمایه را ایجاب کند.

به همین ترتیب ، شرکت ها اغلب برای رشد تجارت خود ، خرید املاک و تجهیزات ، انجام پروژه های سودآور ، تحقیق و توسعه یا استخدام کارمندان ، وام می‌گیرند . مشكلی كه سازمانهای بزرگ با آن روبرو است كه ، آنها معمولاً به مراتب بیشتر از مبلغی كه بانك متوسط ​​تأمین می‌كند نیاز دارند. اوراق قرضه با اجازه دادن به بسیاری از سرمایه گذاران فردی که نقش وام دهنده را بر عهده دارند ، یک راه حل ارائه می‌دهند. در واقع ، بازارهای بدهی عمومی به هزاران سرمایه گذار اجازه می‌دهد که هر کدام بخشی از سرمایه مورد نیاز را وام دهند. علاوه بر این ، بازارها به وام دهندگان اجازه می‌دهند که اوراق قرضه خود را به سرمایه گذاران دیگر بفروشند یا از افراد دیگر اوراق قرضه بخرند – مدتها پس از جذب سرمایه اصلی توسط سازمان صادر کننده.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بورس و ‌آموزش صفر تا صد آن پیشنهاد می‌شود به کلیپ های آموزشی آکادمی بورس حامد کامرانی مراجعه کنید.

نحوه کار با اوراق قرضه :

به اوراق قرضه معمولاً به عنوان اوراق بهادار با درآمد ثابت گفته می شود و یکی از سه کلاس دارایی است که سرمایه گذاران معمولاً با سهام ( سهام ) و معادل نقدی آن آشنا شدید.

بسیاری از اوراق قرضه شرکتی و دولتی به صورت عمومی معامله می شوند. دیگران فقط بدون نسخه ( OTC ) یا به طور خصوصی بین وام گیرنده و وام دهنده معامله می شوند .

هنگامی که شرکت ها یا نهادهای دیگر برای تأمین مالی پروژه های جدید ، حفظ عملیات مداوم یا تأمین مالی مجدد بدهی های موجود به جمع آوری پول نیاز دارند ، ممکن است مستقیماً به سرمایه گذاران اوراق قرضه بدهند. وام گیرنده (ناشر) اوراق قرضه ای را منتشر می کند که شامل شرایط وام ، پرداخت سود پرداختی و زمان بازپرداخت وجوه وام (اصل اوراق) است ( تاریخ سررسید ). پرداخت سود (کوپن) بخشی از بازدهی است که دارندگان اوراق قرضه بابت وام وجوه خود به ناشر کسب می کنند. نرخ سود تعیین کننده پرداخت را نرخ کوپن می نامند .

قیمت اولیه ترین اوراق قرضه معمولا در مجموعه ای همتراز ، معمولا ۲۳۹۰۰۰۰۰ ریال یا ۲۳۹۰۰۰۰۰۰ میلیون ریال مبلغ اسمی در هر باند فردی. قیمت واقعی اوراق بهادار به عوامل مختلفی بستگی دارد: کیفیت اعتباری ناشر ، مدت زمان انقضا و نرخ کوپن در مقایسه با شرایط نرخ بهره عمومی در آن زمان. ارزش اسمی اوراق همان چیزی است که پس از بلوغ اوراق قرضه به وام گیرنده بازپرداخت می شود.

بیشتر اوراق پس از انتشار توسط دارنده اوراق بهادار به سرمایه گذاران دیگر قابل فروش است. به عبارت دیگر ، یک سرمایه گذار اوراق قرضه لازم نیست که یک اوراق قرضه را تا تاریخ سررسید آن نگه دارد . همچنین خرید مجدد اوراق قرضه توسط وام گیرنده در صورت کاهش نرخ بهره یا بهبود اعتبار وام گیرنده معمول است و می تواند اوراق قرضه جدید را با هزینه کمتری منتشر کند.

خصوصیات اوراق قرضه :

• ارزش اسمی مبلغ پولی است که ، اوراق قرضه در سررسید ارزش آن را خواهد داشت. این مبلغ همچنین مقدار مرجعی است که ناشر اوراق قرضه هنگام محاسبه پرداخت سود استفاده می کند. به عنوان مثال ، بگویید سرمایه گذار یک اوراق قرضه را با حق بیمه ۲۶۰۵۱۰۰۰۰ ریال خریداری می کند و سرمایه گذار دیگری بعداً وقتی با تخفیف ۲۳۴۲۲۰۰۰۰ ریال معامله می کند ، همان اوراق را خریداری می‌کند. با سررسید اوراق ، هر دو سرمایه گذار ۲۳۹۰۰۰۰۰۰ ریال ارزش اسمی اوراق دریافت می‌کنند.
• نرخ کوپن نرخ بهره ای است که ناشر اوراق قرضه با ارزش اسمی اوراق پرداخت خواهد کرد ، که به صورت درصد بیان می شود. به عنوان مثال ، نرخ کوپن 5٪ به این معنی است که دارندگان اوراق قرضه هر ساله 5٪ x ۲۳۹۰۰۰۰۰۰ ریال ارزش اسمی = ۱۱۹۵۰۰۰۰ ریال دریافت می‌کنند.
• تاریخ کوپن ، تاریخی است که ناشر اوراق قرضه در آن سود پرداخت می کند. پرداختها در هر بازه زمانی امکان پذیر است ، اما استاندارد پرداختهای شش ساله است.
• تاریخ سررسید تاریخی است که اوراق به بلوغ می رسد و ناشر اوراق بهادار ارزش اسنادی را به دارنده اوراق پرداخت می کند.
• قیمت انتشار قیمتی است که ناشر اوراق در اصل اوراق را می فروشد.

دسته بندی اوراق قرضه :

چهار دسته اصلی اوراق قرضه در بازارها به فروش می‌رسد. با این حال ، ممکن است در برخی از سیستم عامل ها اوراق قرضه خارجی منتشر شده توسط شرکت ها و دولت ها را نیز مشاهده کنید.

اوراق مشارکت :

اوراق مشارکت شرکت ها منتشر می شود. شرکت ها بیشتر از اینکه به دنبال وام بانکی برای تأمین مالی بدهی باشند ، اوراق قرضه منتشر می‌کنند زیرا بازارهای اوراق قرضه شرایط مطلوبتری و نرخ بهره کمتری را ارائه می‌دهند.

اوراق قرضه شهداری :

اوراق قرضه شهرداری توسط ایالت ها و شهرداری ها منتشر می شود. برخی از اوراق قرضه شهرداری درآمد کوپن بدون مالیات را برای سرمایه گذاران فراهم می کنند.

آشنایی با اوراق قرضه (Bond)

اوراق قرضه یک ابزار مالی با درآمد ثابت است. اوراق قرضه، اوراقی هستند که نشانگر میزان بدهی وام‌گیرنده به وام‌دهنده است و تمام جزئیات مربوط به این تأمین مالی را در بر می‌گیرد. اوراق قرضه توسط شرکت‌ها، شهرداری‌ها، استان‌ها (ایالت‌ها) و همچنین دولت‌ها برای تأمین مالی پروژه‌ها منتشر می‌شوند. هر کس که این اوراق را خریداری کند، در واقع از منتشر کننده اوراق طلب کار است. در اوراق قرضه، جزئیات بدهی مانند سررسید یا زمان تسویه حساب و میزان و نحوه پرداخت سود به وام دهنده قید شده است.

منتشر کنندگان اوراق قرضه

دولت‌ها و شرکت‌های بزرگ معمولاً منتشر کننده اصلی اوراق قرضه هستند. آن‌ها با انتشار اوراق قرضه، از مردم، شرکت‌ها، نهادهای مالی و سایر دولت‌ها پول قرض می‌گیرند. دولت‌ها برای ساخت راه‌ها، مدارس، سد و سایر زیرساخت‌ها به منابع مالی نیاز دارند و برای تأمین منابع مورد نیاز از مردم و شرکت‌ها قرض می‌گیرند. جنگ‌های ناگهانی هم می‌توانند دولت را مجبور کند تا خیلی سریع اوراق قرضه‌ای برای تأمین مالی نیازهای جنگ منتشر کند و از نهادها و مردم قرض بگیرد. درست مشابه دولت، شرکت‌ها هم معمولاً برای توسعه و پیشرفت در کسب‌وکار خود مثل خرید تجهیزات و زمین یا اجرای پروژه‌های سودآور نیاز به منابع مالی دارند. معمولاً شرکت‌ها تنها زمانی اوراق قرضه منتشر می‌کنند که بانک‌ها توانایی تأمین مالی پروژه‌های شرکت را نداشته باشند. شرکت‌های بزرگ به منابع مالی بزرگ‌تر از چیزی که بانک‌های معمول وام می‌دهند، نیاز دارند.
اوراق قرضه خیلی ساده مشکل تأمین مالی پروژه‌های بزرگ را حل می‌کنند. افراد حقیقی و حقوقی بر اساس توان مالی که دارند با خرید اوراق قرضه، به شرکت یا دولت قرض می‌دهند و این گونه پروژه‌های بزرگ خیلی سریع تأمین مالی می‌شوند. بازار اوراق قرضه هم به فعالین بازار کمک می‌کند تا خیلی سریع بتوانند اوراق قرضه را در بازار بفروشند. یعنی نیازی نیست که اوراق قرضه را تا زمان سر رسید نگه دارید. می‌توانید خیلی سریع آن را در بازار اوراق قرضه بفروش برسانید.

اوراق قرضه چگونه کار می‌کنند؟

اوراق قرضه را اوراق بهادار با درآمد ثابت هم می‌گویند. اوراق قرضه در کنار سهام و بازار پول مهم‌ترین بازار مالی برای سرمایه‌گذاران است. بسیاری از اوراق قرضه شرکت‌ها و دولت‌ها در بازار معامله می‌شوند و هر کسی می‌تواند خیلی ساده مثل بازار سهام یا بازار فارکس این اوراق را خریداری کند. گاهی اوقات شرکت‌ها برای تأمین مالی پروژه‌های جدید یا تأمین مالی مجدد پروژه‌های موجود اقدام به انتشار اوراق قرضه می‌کنند و این اوراق را به طور مستقیم به سرمایه‌گذاران می‌دهند. روی این اوراق قرضه تمامی جزئیات بازپرداخت قرض گرفته شده ذکر شده است. به طور مثال کی اصل پولی که قرض گرفته شده تسویه خواهد شد؟ دوره‌های بازپرداخت سود اوراق چگونه است؟
معمولاً قیمت اولیه اکثر اوراق قرضه بر روی ورقه به صورت ۱۰۰ دلار یا ۱۰۰۰ دلار نوشته می‌شود و به آن ارزش اسمی اوراق گفته می‌شود. اما قیمت بازاری اوراق قرضه با قیمت اسمی آن متفاوت خواهد بود. در واقع قیمت اوراق قرضه در بازار توسط عرضه و تقاضا و وضعیت نرخ بهره موجود در بازار مشخص می‌شود. رابطه معکوسی بین نرخ بهره و قیمت اوراق وجود دارد. یعنی اگر نرخ بهره افزایش یابد، قیمت اوراق قرضه در بازار کاهش خواهد یافت و اگر نرخ بهره کاهش یابد، قیمت اوراق قرضه در بازار افزایش خواهد یافت. همچنین مدت‌زمان باقی مانده تا سررسید اوراق قرضه هم بر قیمت‌ها تأثیر دارد. اما در نهایت دارنده اوراق قرضه همان قیمت اسمی به همراه سود اعلام شده برای اوراق را دریافت خواهد کرد. اوراق قرضه قابلیت انتقال به دیگران را دارد. یعنی نیازی نیست که اوراق قرضه را تا پایان سررسید نگه دارید، خیلی ساده می‌توانید در بازار اوراق قرضه آن را با قیمت روز به دیگری بفروشید.

آموزش فارکس: معمولاً بازدهی اوراق قرضه برای تمامی سرمایه‌گذاران اهمیت دارد. سرمایه‌گذاران از بازدهی اوراق قرضه دولتی مثل اوراق خزانه‌داری آمریکا برای ارزیابی هزینه فرصت در سرمایه‌گذاری استفاده می‌کنند. همچنین برخی از اوراق قرضه ویژگی دارایی امن و با ارزش را در بازارهای مالی ایفا می‌کنند. یعنی وقتی جریانات ریسک گریزی تشدید می‌شوند، تقاضا برای این اوراق هم به‌شدت افزایش می‌یابد. در زمان کار با اوراق قرضه باید حتماً دقت کرد که نوسانات قیمتی اوراق را با نوسانات بازدهی اشتباه نگرفت. بازدهی و قیمت اوراق رابطه معکوسی با یکدیگر دارند.

ویژگی‌های اوراق قرضه

ارزش اسمی

هر ورقه از اوراق قرضه یک ارزش اسمی دارد. این ارزش اسمی همان پولی است که در زمان سررسید دریافت خواهید کرد. یعنی اگر اوراق قرضه‌ای با ارزش اسمی ۱۰۰ دلاری خریداری کرده‌اید، وقتی‌که اوراق سررسید شدند و زمان تسویه رسید، شما ۱۰۰ دلار به ازای هر اوراق دریافت خواهید کرد. به طور مثال شخصی ۱۰ عدد اوراق قرضه با ارزش اسمی ۱۰۰ دلار خریداری می‌کند. به دلیل شرایط نرخ بهره‌ای بازار، قیمت این اوراق بیشتر از ارزش اسمی است و خریدار این ۱۰ عدد اوراق قرضه را به جای ۱۰۰۰ دلار به قیمت ۱۰۵۰ دلار می‌خرد. در مقابل فرد دیگری هم در زمان کاهش قیمت اوراق قرضه در بازار، همین اوراق را به قیمت ۹۷۰ دلار خریداری می‌کند. اما وقتی‌که این اوراق سر رسید شوند، به دارنده آن تنها ۱۰۰۰ دلار (ارزش اسمی ۱۰ اوراق) پرداخت خواهد شد.

نرخ کوپن

نرخ کوپن، نرخ بهره‌ای است که منتشر کننده اوراق قرضه با توجه به ارزش اسمی اوراق به طلب کاران خود پرداخت خواهد کرد. به طور مثال اگر نرخ کوپن ۵ درصد و ارزش اسمی اوراق ۱۰۰۰ دلار باشد، یعنی هر سال به دارنده اوراق قرضه ۵۰ دلار به عنوان سود پرداخت خواهد شد. این پرداخت تا زمان سررسید شدن اوراق قرضه ادامه خواهد یافت.

تاریخ پرداخت کوپن

تاریخی که برای پرداخت سود اوراق در نظر گرفته شده است. معمولاً بازپرداخت اوراق شش ماهه است، اما این دوره زمانی به صادر کننده اوراق قرضه بستگی دارد.

تاریخ سررسید

تاریخ سررسید، تاریخ انقضای اوراق قرضه است. یعنی در زمان سررسید، اوراق قرضه به اندازه ارزش اسمی که دارند به پول تبدیل می‌شوند. اگر اوراق قرضه به ارزش اسمی ۱۰۰ دلار به ازای هر برگه داشته باشید، در زمان تحویل اوراق به شرکت یا دولت، به ازای هر ورقه ۱۰۰ دلار پول دریافت خواهید کرد.

قیمت عرضه اوراق قرضه

معمولاً برای این‌که اوراق قرضه برای افراد جذابیت داشته باشد، قیمت عرضه اولیه اوراق قرضه کمتر از قیمت اسمی اوراق می‌شود. یعنی اگر ارزش اسمی هر ورقه ۱۰۰ دلار باشد، شاید به قیمت ۹۸ دلار عرضه شود.

ریسک نکول

ریسک نکول به این معنی است که ریسک عدم بازپرداخت اوراق در زمان سررسید چقدر است؟ اوراق قرضه بنا به رتبه اعتباری شرکت یا دولت صادر کننده و همچنین مدت زمان اوراق تا سررسید می‌تواند بهره یا بازدهی متفاوتی داشته باشد. هر چقدر رتبه اعتباری صادر کننده اوراق قرضه کمتر باشد، بازدهی اوراق هم بیشتر خواهد بود. چرا؟ چون سرمایه‌گذار برای خرید چنین اوراق ریسکی، بازدهی بیشتری می‌طلبد. در واقع اگر صادر کننده اوراق رتبه اعتباری پایینی داشته باشد، قیمت اوراق در بازار کاهش خواهد یافت و بازدهی اوراق بیشتر خواهد شد. همچنین اگر تاریخ اوراق تا سررسید طولانی باشد، نرخ بهره یا بازدهی اوراق هم بیشتر خواهد بود. در واقع اوراق بلندمدت باید بازدهی بیشتری داشته باشند تا خرید و نگهداری آن برای سرمایه‌گذار به صرفه باشد.

رتبه آشنایی با اوراق قرضه (Bond) اعتباری صادر کننده اوراق قرضه

معمولاً رتبه و درجه اعتباری شرکت‌ها و دولت‌ها توسط مؤسسات رتبه‌بندی مثل Standard and Poor’s، Moody’s و Fitch انجام می‌شوند. به اوراقی که رتبه اعتباری بالایی دارند و به اصلاح معتبر هستند، اوراق با درجه سرمایه‌گذاری گفته می‌شود. یعنی احتمال این‌که صادر کننده این اوراق ورشکست شود و نتواند بدهی‌های خود را پرداخت کند بسیار ناچیز است. اوراقی که ریسک نکول صادر کننده بسیار بالاست، اوراق جانک یا بی ارزش نامیده می‌شوند. یعنی احتمال این‌که صادر کننده اوراق نتواند بدهی خود را در زمان سررسید تسویه کند، بسیار بالاست.

نوسانات قیمتی اوراق قرضه

قیمت بازاری اوراق قرضه مثل سایر ابزارهای مالی روزانه در نوسان است. عرضه و تقاضای اوراق قرضه محرک اصلی نوسانات قیمتی است. با این حال در قیمت‌گذاری اوراق منطق خاصی وجود دارد. در بالا اشاره شد که می‌توانید اوراق را تا پایان سررسید نگه دارید و یا این‌که آن را با قیمت روز بازار به فروش برسانید. قیمت اوراق قرضه در واکنش به تغییرات نرخ بهره نوسان می‌کند.
فرض کنید که نرخ بهره کشور در زمان انتشار اوراق قرضه ۱۰ درصد است. شرکتی اقدام به انتشار اوراق قرضه با نرخ بهره ۱۰ درصد می‌کند. در این دوره زمانی، برای سرمایه‌گذار فرقی ندارد که در کدام اوراق سرمایه‌گذاری کند. یعنی اوراق قرضه شرکتی هم ۱۰ درصد و اوراق قرضه دولتی کوتاه‌مدت هم ۱۰ درصد بازدهی دارند. حال فرض کنید که وضعیت اقتصادی کشور رو به وخامت می‌گذارد و بانک مرکزی برای حمایت از فعالیت‌های اقتصادی، نرخ بهره را از ۱۰ درصد به ۵ درصد پایین می‌آورد.
در این صورت سرمایه‌گذاری که در اوراق قرضه دولتی کوتاه‌مدت سرمایه‌گذاری کرده، تنها ۵ درصد بازدهی به دست خواهد آورد. در این صورت سرمایه‌گذار سعی می‌کند تا با فروش اوراق قرضه دولتی، اقدام به خرید اوراق قرضه شرکتی کند. چون بازدهی اوراق قرضه شرکت ۱۰ درصد و بازدهی اوراق قرضه دولتی کوتاه‌مدت ۵ درصد است. افزایش تقاضا برای اوراق قرضه شرکت باعث افزایش قیمت این اوراق می‌شود. افزایش قیمت اوراق قرضه به معنی کاهش بازدهی این اوراق است. تا وقتی‌که بازدهی اوراق قرضه شرکت به ۵ درصد نرسیده، رشد قیمتی اوراق ادامه خواهد یافت.
حال اگر بانک مرکزی نرخ بهره را به جای ۵ درصد، به ۱۵ درصد برساند، سرمایه‌گذاران برای خرید اوراق قرضه دولتی کوتاه‌مدت با بازدهی ۱۵ درصد هجوم خواهند برد. در عین حال سرمایه‌گذاران اقدام به فروش اوراق قرضه شرکت با بازدهی ۱۰ درصد خواهند کرد. فروش اوراق قرضه شرکتی تا زمانی ادامه خواهد یافت که بازدهی این اوراق به تناسب قیمت با ۱۵ درصد برسد.

اوراق قرضه (Bonds)

تعریف

اوراق قرضه به مفهوم ابزاری بدهی است که برای مدت بیش از یک سال با هدف تأمین سرمایه از طریق استقراض صادر می شود. دولت فدرال، دولت‌ها، شهرها، شرکت‌ها، و بسیاری از دیگر انواع مؤسسات، اقدام به فروش اوراق قرضه می‌کنند. اوراق قرضه به طور کلی، تعهدی برای بازپرداخت اصل بدهی همراه با بهره (کوپن) در یک تاریخ معین (سررسید) است. بابت برخی از انواع اوراق قرضه‌ بهره پرداخت نمی‌شود اما برای تمامی انواع اوراق قرضه‌ باید اصل بدهی بازپرداخت شود.

متون منتخب از منابع غیر‌فارسی

• English Definition 1: Bonds are debt and are issued for a period of more than one year. The US government, local governments, water districts, companies and many other types of institutions sell bonds. When an investor buys bonds, he or she is lending money. The seller of the bond agrees to repay the principal amount of the loan at a specified time. Interest-bearing bonds pay interest periodically.
• English Definition 2: A debt instrument that certifies a contract between the borrower (bond issuer) and the lender (bondholder) as spelled out in the bond indenture. The issuer (company, government, municipality) pledges to pay the loan principal (par value of the bond) to the bondholder on a fixed date (maturity date) as well as a fixed rate of interest for the life of the bond.
• English Definition 3: A debt instrument issued آشنایی با اوراق قرضه (Bond) for a period of more than one year with the purpose of raising capital by borrowing. The Federal government, states, cities, corporations, and many other types of institutions sell bonds. Generally, a bond is a promise to repay the principal along with interest (coupons) on a specified date (maturity). Some bonds do not pay interest, but all bonds require a repayment of principal.

ترجمه متون منتخب از منابع غیر‌فارسی

1. منبع اول: اوراق قرضه نوعی بدهی است که برای دوره آشنایی با اوراق قرضه (Bond) زمانی بیش از یک سال منتشر می‌شود. دولت ایالات متحده، دولت‌های محلی، شرکت‌های ناحیه آب، دیگر شرکت‌ها و بسیاری از سایر انواع مؤسسات اقدام به فروش اوراق قرضه می‌کنند. سرمایه‌گذار زمانی که اوراق قرضه خریداری می‌کند، در واقع اقدام به قرض‌دادن پول می‌کند و فروشنده اوراق موافقت می‌کند که اصل مبلغ وام را در یک محدوده زمانی معین بازپرداخت کند. در اوراق قرضه مبتنی بر نرخ بهره، پرداخت بهره به صورت دوره‌ای انجام می‌شود.
2. منبع دوم: اوراق قرضه به مفهوم ابزار بدهی است که قرارداد بین قرض‌گیرنده _صادرکننده اوراق_ و قرض‌دهنده _دارنده اوراق_ را به گونه‌ ذکرشده در قرارداد اوراق قرضه، گواهی می‌کند. صادرکننده (شرکت، دولت، شهرداری) تعهد می‌کند که اصل وام (ارزش اسمی اوراق قرضه) را به دارنده اوراق قرضه در یک تاریخ ثابت (تاریخ سررسید) همراه با نرخ بهره، در دوره عمر اوراق قرضه پرداخت کند.
3. منبع سوم: اوراق قرضه به مفهوم ابزاری بدهی است که برای مدت بیش از یک سال با هدف تامین سرمایه از طریق استقراض صادر می شود. دولت فدرال، دولت‌ها، شهرها، شرکت‌ها، و بسیاری از دیگر انواع مؤسسات، اقدام به فروش اوراق قرضه می‌کنند. اوراق قرضه به طور کلی، تعهدی برای بازپرداخت اصل بدهی همراه با بهره (کوپن) در یک تاریخ معین (سررسید) است. بابت برخی از انواع اوراق قرضه‌ بهره پرداخت نمی‌شود اما برای تمامی انواع اوراق قرضه‌ باید اصل بدهی بازپرداخت شود.

آدرس منابع غیر‌فارسی

• Reference Address 1: https://financial-dictionary.thefreedictionary.com/bond
• Reference Address 2: آشنایی با اوراق قرضه (Bond) http://www.businessdictionary.com/definition/bond.html
• Reference Address 3: http://www.investorwords.com/521/bond.html#ixzz6BAvmbf8k

متون منتخب از منابع فارسی

1. تعریف فارسی اول: اوراق قرضه دولتی و خصوصی که به مردم فروخته می‌شود را قرضه (bond) گویند.
2. تعریف فارسی دوم: اوراق قرضه برگه‌ IOU یا I owe you است که توسط وام‌گیرنده برای وام‌دهنده صادر می‌شود. اوراق قرضه معمولاً به صورت اوراق بهادار با بهره ثابت صادر شده به‌وسیله دولت، دولت‌های محلی یا شرکت‌ها می‌باشند. اوراق معمولاً در برابر وام، آشنایی با اوراق قرضه (Bond) رهن، درآمد کارت اعتباری و غیره به‌عنوان اوراق قابل فروش فروخته می‌شوند. این اوراق با نرخ‌های بهره ثابت یا متغیر، در دوره‌های کوتاه‌مدت یا بلندمدت، بازخریدنی یا غیر قابل بازخرید، تضمین شده یا بدون تضمین و . عرضه می‌شوند.

آدرس منابع فارسی

۱. آدرس منبع فارسی اول: گلریز، حسن (۱۳۸۸)، فرهنگ توصیفی اصطلاحات پول، بانكداری و مالیه بین‌المللی، تهران: فرهنگ معاصر. ۲. آدرس منبع فارسی دوم: لو، جاناتان (۱۳۹۴)، فرهنگ تشریحی مالی و بانكی آكسفورد. مترجم محمدحسن مهدوی، تهران: نشر ادبستان.

الگوی نوشتار تعریف

اوراق قرضه (Bond) و نکات آن

اوراق قرضه (Bond) اوراق بهادار سرمایه گذاری با درآمد ثابت است که در آن یک سرمایه‌گذار در ازای پرداخت منظم سود، به شرکت یا دولت برای مدت زمان مشخصی وام می دهد. دولت ها اوراق قرضه را برای اهداف مالی و همچنین برای تکمیل درآمد مالیات می‌فروشند.

به عبارتی اوراق قرضه نشان‌دهنده وامی است که توسط یک سرمایه‌گذار به وام‌گیرنده (به طور معمول شرکت‌های بزرگ یا دولتی) جهت تامین مالی پرداخت شده است. انتشار اوراق قرضه در ایران به‌صورت قانونی در سال ۱۳۴۷ و با تصویب قانون تجارت انجام شد. مطابق ماده ۵۲ این قانون، اوراق قرضه ورقه قابل معامله‌ای است که مبلغ آن با بهره معین و تمام اجزاء آن باید در موعد معین مسترد گردد.

اوراق قرضه چیست؟

اوراق قرضه به نوعی از سرمایه گذاری گویند که در آن سرمایه گذار به شخص حقوقی یا نهادی (شرکتی یا دولتی) پول قرض داده و شرکت سرمایه پذیر (اعتبار گیرنده) متعهد می شود تا وجه یا اعتبار مورد نظر را در برهه زمانی مشخص و با پرداخت سود دوره ای ثابت بازپرداخت نماید. اوراق قرضه یکی دیگر از انواع اوراق بهادار شرکت سهامی می باشد. اوراق قرضه اسنادی هستند که براساس آن ها ناشر متعهد میشود مبالغ معینی (بهره سالانه) را در فاصله های زمانی مشخص به دارندة پرداخت کند و در سررسید، اصل مبلغ را بازپرداخت کند. اوراق قرضه یک ابزار بدهی طولانی مدت برای تأمین مالی است و با تعهدات مشخصی همراه است. دارندگان اوراق قرضه برخلاف صاحبان سهام عادی، ادعای مالکیت یا حق رأی در شرکت ندارند و در واقع فقط وام دهندگان به ناشر هستند. آن ها پول خود را به ناشر قرض می دهند و در مقابل بهره دریافت می کنند و در سررسید هم اصل سرمایۀ خود را پس میگیرند. دارندگان اوراق قرضه سهامدار شرکت نیستند. بدین ترتیب حق رأی و دخالت در امور شرکت را ندارند آنها طلبکار شرکت محسوب می شوند.

به زبان ساده تر می‌توان بیان کرد که دارندگان این اوراق، طلبکاران شرکت به حساب می‌آیند و اما زمانی که شما خرید اوراق با درآمد ثابت را به عنوان راهی برای سرمایه‌گذاری انتخاب کنید، به شرکت صادرکننده اوراق، پول قرض می‌دهید. و در مقابل شرکت متعهد می‌شود تا در طول مدت وام، به شما بهره بپردازد. و البته مقدار و دوره پرداخت بهره به شرایط اوراق منتشره بستگی خواهد داشت. هر چه این اوراق بلندمدت‌تر باشد، بهره دریافتی بالاتر خواهد بود. پرداخت بهره آشنایی با اوراق قرضه (Bond) اوراق با درآمد ثابت، به صورت ماهانه، سه ماهه، نیم‌ساله و سالانه است. و زمانی که این اوراق به موعد سررسید خود برسد، صادرکننده اصل پول را بازپرداخت می‌کند. بنابراین خرید اوراق با درآمد ثابت مانند خرید سهام، یک نوع سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود. با این تفاوت که با خرید سهام، شما مالکیت بخشی از شرکت را به خود اختصاص می‌دهید و بازدهی سرمایه‌گذاری شما به میزان سودی که شرکت کسب می‌کند، بستگی دارد و دقیقأ به همین دلیل است که خرید آشنایی با اوراق قرضه (Bond) سهام، پرریسک‌تر و پرنوسان‌تر است. اما اوراق قرضه، به طور معمول نرخ بهره ثابت دارند و به همین دلیل، ریسک کم‌تری را به خود اختصاص می‌دهند. نکته دیگری که در رابطه با اوراق با درآمد ثابت باید بدانید این است که، این اوراق قابل مبادله هستند و اگر شخصی اوراق با درآمد ثابت خود را کم‌تر از مقدار اسمی‌اش به فروش برساند، گفته می‌شود فروش با تنزیل صورت گرفته است و اگر بالاتر از مقدار اسمی‌اش به فروش برساند، بیان می‌شود که اوراق با صرف به فروش رفته است.

انواع اوراق قرضه با درآمد ثابت:

۱- اوراق قرضه دولتی:

دولت‌ها با هدف تأمین مالی برنامه‌ها، پرداخت لیست حقوق و به خصوص پرداخت صورت‌حساب‌ها اوراق با درآمد ثابت صادر می‌کنند. این نوع از اوراق در کشورهای باثباتی مثل آمریکا، جزو امن‌ترین سرمایه‌گذاری‌ها شناخته می‌شود. اما در طرف دیگر در کشورهای در حال توسعه، ریسک بالاتری دارند.

۲- اوراق قرضه شهرداری:

این اوراق با هدف تأمین مالی عملیات‌ها یا پرداخت هزینه پروژه‌ها، توسط شهرها، کشورها و مناطق مختلف صادر می‌شوند. شهرداری‌ها معمولأ زمانی به صدور اوراق با درآمد ثابت اقدام می‌کنند که به پولی بیش‌تر از پول حاصل از جمع‌آوری مالیات‌ها احتیاج داشته باشند. و به جهت اجرای پروژه‌هایی مانند ساخت بیمارستان، مدرسه، نیروگاه، خیابان، دفاتر اداری، فرودگاه، پل و… این اوراق را منتشر می‌کنند و از مردم وام می‌گیرند.

۳- اوراق قرضه شرکتی:

این دسته از اوراق، به جهت توسعه کسب و کار و تأمین هزینه‌های مربوط به آن صادر می‌شود. اما ریسک بیش‌تر و البته سود و تنوع بیش‌تری به نسبت اوراق دولتی دارند.

اصطلاحات اوراق قرضه

در این قسمت شما را با اصطلاحاتی که در اوراق قرضه استفاده می‌شود، آشنا خواهیم کرد.

موعد سررسید: شرکت (ناشر) سود اوراق را بسته به نفع آن در فواصل زمانی از پیش تعیین شده (معمولاً سالانه یا شش‌ماهه) دریافت می‌کند و اصل آن در تاریخ سررسید بازپرداخت می‌شود و وام خاتمه می‌یابد.

فراخوانی: اوراق قرضه به صادرکننده اوراق حق فراخوانی یا بازخرید اوراق را پیش‌ ازتاریخ سررسید آن می‌دهد، اما تعهدی در این مورد وجود ندارد. فراخوانی اوراق قرضه، معمولاً زمانی انجام می‌شود که شرایط خاصی مانند کاهش نرخ بهره رخ می‌دهد و شرکت جهت حفظ سرمایه و پول خود، به انتشار و صدور اوراق جدید روی می‌آورد. در این حالت به اصل پول اوراق قرضه، بهره بیشتری اضافه می‌شود.

امکان فروش: امکان فروش به دارنده اوراق بهادار اجازه می‌دهد تا پیش‌ازتاریخ سررسید، اوراق قرضه را به مقدار معادل یا به ارزش اسمی خود اوراق بفروشد. این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که نرخ بهره در حال افزایش می‌باشد و دارنده اوراق تصمیم می‌گیرد اوراق را بفروشد و پول خود را در محلی دیگر سرمایه‌گذاری کند.

اوراق قرضه قابل تبدیل: اوراق قرضه قابل تبدیل، بدهی شرکتی با درآمد ثابت است که بازدهی سود را به همراه دارد، گاهی اوراق قرضه را می‌توان به تعداد از پیش تعیین شده سهام عادی تبدیل کرد. تبدیل اوراق بهادار به سهام می‌تواند در زمان‌های معینی از عمر اوراق بهادار انجام شود و معمولاً به صلاحدید دارنده اوراق بهادار است. ضریب تبدیل یک اوراق قرضه تعیین می‌کند که یک سرمایه گذار چه سهمی به‌ازای آن به دست می‌آورد. در صورت بالاتر بودن قیمت سهام از اوراق قرضه، شرکت‌ها می‌توانند اوراق را واگذار کنند.

اوراق قرضه تضمین‌شده: اگر اوراق قرضه منتشر شده توسط دارایی ضمانت شود، از آن به‌عنوان “اوراق قرضه تضمین شده” یاد می‌شود. نوع دارایی‌های تضمینی این اوراق می‌تواند به‌صورت دارایی، ماشین‌آلات یا به‌صورت سهام باشد. اوراق تضمین شده به این معنی است که در صورت عدم پرداخت ناشر از پرداخت اصل یا بهره اوراق، دارندگان اوراق قرضه حق انتخاب و ادعای داشتن هر یک از دارایی‌های پشتیبان آن اوراق را دارند.

اوراق بهادار تضمین شده نسبت به اوراق بهادار بدون ضمانت ریسک کمتری دارند زیرا سرمایه‌گذاران در آنها حداقل تا حدی برای سرمایه‌گذاری خود در صورت عدم پیش‌پرداخت توسط ناشر اطمینان دارند.

انواع اوراق وثیقه شامل اوراق رهنی و گواهی اعتماد تجهیزات است. ممکن است توسط دارایی‌هایی مانند دارایی، تجهیزات یا جریان درآمد وثیقه دریافت شود.

اوراق قرضه تضمین نشده: این اوراق توسط وثیقه یا دارایی تضمین نمی‌شوند. تنها ضمانت برای این اوراق، اعتبار شرکت یا صادرکننده اوراق است. برای پرداخت اصل و بهره این اوراق ضمانتی وجود ندارد. اوراق قرضه دولتی به دلیل داشتن اعتبار کافی، جزء اوراق تضمین نشده هستند.

ویژگی های اوراق قرضه:

1. دارنده این اوراق بستانکار شرکت محسوب می گردد که حق دریافت اصل مبلغ اسمی و بهره آن را دارد و حقوق وی در سند قرارداد تعیین می گردد.
2. دارنده این اوراق حق هیچ نوع مالکیتی در شرکت را ندارد و سود سهمی که به سهامداران پرداخت می شود، به وی تعلق نمی گیرد.
3. این اوراق دارای سر رسید مشخص هستند که برخی از آنها در یک مقطع معین زمانی سررسید می شوند و برخی دیگر نیز به تدریج.
4. این اوراق معمولا دارای ارزش اسمی مشخصی هستند.
5. اگر ناشر این نوع از اوراق ورشکست شود، دارندگان اوراق حق آشنایی با اوراق قرضه (Bond) تقدم نسبت به صاحبان سهام برای دریافت اصل و فرع سرمایه خود دارند.
6. بعضی از شرکت ها با هدف ایجاد جذابیت و انگیزه بیشتر در سرمایه گذاران اقدام به انتشار اوراق قرضه همراه با وثیقه می نمایند.
7. دارندگان این اوراق حق رای ندارند مگر در مواردی مانند انتشار اوراقی دیگر و یا ادغام شرکت با سایر شرکت ها.
8. اگر این اوراق عرضه خصوصی شوند، فقط ناشر و خریدار حق فروش دارند.

تفاوت اوراق قرضه با سهام

هم خرید اوراق قرضه هم خرید سهام، نوعی سرمایه گذاری است اما آنچنان که پیداست در اوراق قرضه نرخ ثابتی برای سود وجود دارد و در هر حال به این قرض، سودی تعلق می گیرد اما در سهام که این هم نوعی سرمایه گذاری است، سود ثابتی وجود ندارد و بستگی به شرکت و پیشرفت آن دارد و ریسک بیشتری خواهد داشت.

تفاوت دیگری که وجود دارد در این است که در سهام، فرد سهام دار خریدار سهام در واقع مالک بخشی از سهام شرکت است و در سود و زیان آن شریک می باشد اما در اوراق قرضه، فرد چون به شرکت قرض داده صرفا طلبکار شرکت به حساب می آید.

نکته ای که باید دوباره بر آن تاکید کرد این است که در اوراق قرضه به این دلیل که دارای نرخ سود ثابت است؛ توسط شورای نگهبان غیر شرعی اعلام شده است و در حال حاضر چنین اوراقی رسما وجود ندارد اما اوراق مشارکت جایگزین آن شده است با ماهیتی متفاوت.

شرایط انتشار اوراق قرضه

قبل از انتشار اوراق، ناشر موارد مقدماتی را در نظر می‌گیرد و تصمیم می‌گیرد چه نوع اوراق قرضه را منتشر کند و چگونه ساختار را منتشر کند.

جدول زمانی انتشار یک اوراق با توجه به پیچیدگی شرایط و ضوابط، طرفین و حوزه‌های قضایی آنها، اینکه آیا ناشر برای اولین‌بار یک اوراق را منتشر می‌کند و ناشر آن چه کسی است، می‌تواند از چند روز تا چند ماه متفاوت باشد. درحالی‌که جزئیات هر یک از اوراق قرضه متفاوت است، اکثر آنها از یک ساختار مشابه پیروی می‌کنند.

شرکت‌های سهامی عام به دلیل توسعه فعالیت‌های تولیدی خود، تنها شرکت‌های منتشرکننده این اوراق هستند. از شرایط انتشار اوراق می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:

1. از شروط لازم این است که انتشار اوراق قرضه باید در اساسنامه شرکت پیش‌بینی شده باشد. در صوتی که انتشار اوراق قرضه در اساسنامه شرکت پیش‌بینی‌نشده باشد، مجمع عمومی فوق‌العاده صاحبان سهام می‌تواند بنا به پیشنهاد هیئت‌مدیره انتشار اوراق قرضه را تصویب و شرایط آن را تعیین کند.

2. مدت ۲ سال از تاریخ ثبت شرکت گذشته باشد.

3. کلیه سرمایه ثبت شده شرکت تأدیه شده باشد.

4. ترازنامه مربوط به ۲ سال گذشته شرکت به تصویب مجمع عمومی رسیده باشد.

شرایط مربوط به صدور و انتشار و فروش اوراق قرضه همراه با اطلاعیه انتشار باید به مرجع ثبت شرکت‌ها اعلام شود. مفاد تصمیم ثبت و اطلاعیه انتشار اوراق و خلاصه تصمیمات به هزینه شرکت در روزنامه رسمی آگهی شود.

طبق ماده ۶ قانون تجارت هر ورقه قرضه باید شامل مواردی زیر باشد:

1. نام شرکت
2. شماره و تاریخ ثبت شرکت
3. مرکز اصلی شرکت
4. مبلغ سرمایه شرکت
5. مدت شرکت
6. مبلغ اسمی و شماره ترتیب و تاریخ صدور ورقه قرضه
7. تاریخ و شرایط بازپرداخت قرضه و نیز شرایط بازخرید ورقه قرضه (اگر قابل بازخرید باشد)
8. تضمیناتی که احتمالاً برای قرضه در نظر گرفته شده است
9. در صورت قابلیت تعویض اوراق قرضه با سهام، شرایط و ترتیباتی که باید برای تعویض رعایت شود ذکر نام اشخاص یا مؤسساتی است که تعهد تعویض اوراق قرضه را کرده‌اند.
10. در صورت قابلیت تبدیل ورقه قرضه به سهام شرکت مهلت و شرایط این تبدیل.

اوراق صکوک چیست:

از آنجا که اوراق قرضه مبتنی بر قرض با بهره است، از دیدگاه اسلام ربا محسوب شده و حرام است؛ لذا در کشورهای اسلامی نمی‌توان از این اوراق جهت تامین مالی استفاده کرد. برای رفع این مشکل در ابتدا به انتشار اوراق مشارکت پرداخته شد؛ اما از آنجا که این اوراق به پشتوانه یک طرح فیزیکی منتشر می‌شود و زمانی که شرکت‌ها برای خرید دارایی و تامین نقدینگی دچار مشکل شوند، اوراق مشارکت کاربردی ندارند، متخصصان مالی ابزار مالی جدید را طراحی نمودند. در نهایت با ایجاد بانکداری اسلامی، ابزارهای مالی اسلامی یا همان صکوک ایجاد گردید.

صکوک جمع کلمه صک و به معنای اسناد است. این لغت در فارسی مترادف چک در نظر گرفته می شود. ابزارهای مالی اسلامی یا همان صکوک، اوراق بهادار با ارزش مالی یکسان و قابل معامله در بازارهای مالی هستند. این اوراق بر پایه یکی از قراردادهای مورد تایید اسلامی طراحی شده‌ و دارندگان آن به صورت مشاع مالک یک یا مجموعه‌ای از دارایی‌ها و منافع حاصل از آن‌ها هستند. صکوک ابزار نوینی است که در کشورهای اسلامی به جای اوراق قرضه به‌کار گرفته می‌شود این اوراق مبتنی بر دارایی با درآمد ثابت یا متغیر قابل معامله در بازار ثانویه و بر اساس اصول شریعت است. اوراق صکوک باید خود دارای ارزش بوده و نمی‌توانند بر اساس فعالیت‌های سفته بازی باشند.