آکادمی فناوری تک اینسایدر؛ دریچهای به آینده پلتفرمهای آموزشی حرفهای در عصر دیجیتال
«آکادمی فناوری تک اینسایدر» را باید جزئی از استارتاپ های تحول آفرین که اولویت های خود را بر روی توسعه ظرفیت های آموزش و همکاری در سطح داخلی و منطقه ای قرار داده، در نظر گرفت.
بازار؛ گروه بین الملل: در جهان امروزی توسعه روش های خلاقانه در امر آموزش اهمیت بالایی دارد. به خصوص بعد از همه گیری کرونا بسیاری از فرآیند هایی که نیاز به حضور فیزیکی داشتند دچار تغییرات عمده ای شدند. در این بین بسترهای دیجیتال و در راس آن ها آموزش فناوری محور مهارت های اقتصادی بر اساس ظرفیت های ICT یکی از نمونه هایی است که هم کشور های توسعه یافته و هم در حال توسعه روی آن متمرکز هستند.
باید توجه نمود که استارتاپ ها و شرکت های خلاق و نوآور نقش اساسی در توسعه چنین طرح هایی ایفا می کنند. بر اساس آمار ها از سال ۲۰۱۳ به بعد بخش اعظمی از رویکرد های استارتاپ ها عوض شده است و تلاش جهت ارزش آفرینی چه در سطح ملی و چه بین المللی جای اهداف صرفا مالی را گرفته است. این نوع استارتاپ ها را اصطلاحا تحول آفرین می نامیم. تحول آفرین ها بیشترین تأثیر را در اقتصاد دارند و هدف شان صرفا بومی و ملی نیست بلکه برنامه ریزی هایشان تاثیر گذاری و مبدل شدن به یک عامل تاثیر گذار در سطح جهانی می باشد.
سیستم های اقتصادی فعلی بیش از پیش به سمت استفاده از فناوری در حال حرکت هستند. داده های انستیتو بین المللی مکنزی نشان می دهد تجارت الکترونیکی بر اساس پلتفرم های نوین تا سال ۲۰۳۰ با افزایش ۶ تا ۱۰ درصدی تجارت کالاهای تولیدی از ۱.۳ میلیارد دلار به ۲.۱ میلیارد دلار افزایش خواهد یافت.
با مطالعه آمارهای میزان سرمایه گذاری و توجه به امر توسعه عمومی فناوری در سطوح اجتماعی در مقیاس منطقه ای مطابق با گزارش موسسه PwC، در سال ۲۰۱۶ ، ۳۳ درصد شرکت ها در خاورمیانه در سطوح پیشرفته دیجیتالی سازی بودند و انتظار ها این بود که میزان دیجیتالی سازی فرآیند های کاری تا سال ۲۰۲۰ بیش از دو برابر شود و به ۷۲ درصد برسد. همچنین کشور هایی مانند لبنان، اردن، بحرین و امارات سرمایه گذاری های کلانی برای توسعه کسب و کار های دیجیتال و آموزش و تربیت نیروی کار متخصص تدارک دیده اند.
در همین راستا و در پاسخ گویی به نیاز های کشور در حوزه نوآوری بر مبنای ظرفیت های دیجیتال و ارائه خدمات آموزشی چند گانه بر اساس روش های نوین بین المللی ایده پلتفرمی نوین در امر توسعه مهارت آموزی تحت عنوان آکادمی فناوری تک اینسایدر صورت گرفته است. این پلتفرم که توسط جمعی از جوانان نخبه کشور و با مشارکت خانه اقتصاد و تجارت ایران و ترکیه با حمایت دکتر سید جلال ابراهیمی طراحی و پیاده سازی شده است هدف خود را در توسعه همگرایی در امر آموزش نیروی کار متخصص برای ورود به عرصه های اقتصاد فناوری محور و تجارت نوین تعریف کرده است.
خدمات فناوری محور در حال رشد جهانی هستند؛ نباید از غافله عقب بمانیم
میثم عباسی مشاور و فعال حوزه فناوری های پیشرفته و صنعت و یکی از بنیان گذاران این پلتفرم عقیده دارد دریچه ورود به اقتصاد مدرن آموزش مدرن و تربیت نیروی متخصص مطابق با شیوه های دارای بازده بالا می باشد. فرآیند های تجاری و مالی و صنعتی به خصوص بعد از ورود فناوری هایی مانند هوش مصنوعی و سیستم های رباتیک با سرعت سرسام آوری در حال رشد و تغییر هستند و این موضوع با مطرح شدن صنعت نسل چهارم شدت بیشتری یافته است. هرچقدر بتوانیم خودمان را با سرعت رشد فناوری تطبیق دهیم این موضوع هم در میان مدت و هم بلند مدت با پرورش ایده ها و امکان عملی سازی شان برای ورود به بازار باعث کمک به اقتصاد غیر نفتی مان خواهد شد موضوعی که ما در آکادمی فناوری تک اینسایدر تمرکز زیادی روی آن داریم.
مشاوره و آموزش اصولی تبدیل ایده به محصول؛ نیاز امروزی نوآوری کشور
سولماز چرایی، مخترع و منتور استارتاپ ها و رویداد های فناوری ملی و از دیگر بنیان گذاران تک اینسایدر افزود موضوع آموزش نسل جوان و پرورش ایده های خلاقانه آن ها در قالب برنامه ها و کارگاه هایی مانند کارگاه های برند سازی و این که بتوان ابزار های فکری لازم به ایده پردازان جوان را داد که طرح ذهنی شان را به صورت استاندارد و اصولی تبدیل به یک محصول و خدمات عملی کنند از جمله مهم ترین مهارت هایی است که برنامه ریزی هایی دقیق در آکادمی فناوری تک اینسایدر در این حوزه ها انجام داده ایم.
مخاطبین آموزش های ما شامل اشخاص مبتدی و علاقه مند، متخصصین و فعالان اقتصادی و همچنین اشخاص حرفه ای و همکاران می شود و متناسب با هر سطح و نیازی برنامه ریزی هایی را برای آموزش مدرن مخاطبان تدارک دیده ایم و امیدواریم به مدد مشاورین و متخصصین خود که در کشور جزو برترین ها محسوب می شوند با همکاری با پارک های علم و فناوری و مراکز رشد و همچنین دستگاه های اجرایی گام های عملی در راستای توانمند سازی آموزشی هم در داخل کشور و هم توسعه همکاری های بین المللی برداریم.
آکادمی فناوری تک اینسایدر را باید جزو استارتاپ های تحول آفرین دانست چرا که اولویت های خود را بر روی گسترش ظرفیت های آموزش و همکاری در سطح داخلی و منطقه ای قرار داده است.
ترميم پوسيدگيهاي قانوني، دريچه ورود به تجارت جهاني
از آنجايي که تصويب قانون تجارت در ايران نزديک به نيم قرن پيش صورت گرفته، مدتها است که لزوم بازبيني و نياز به ترميم بافتهاي پوسيده آن احساس ميشود. در سالهاي اخير بارها به اين موضوع پرداخته شده و لوايح اصلاح بخشي از قانون تجارت در مجلس شوراي اسلامي بررسي شده است؛ لذا برخي از اصلاحات در اين حوزه صورت گرفته و برخي ديگر همواره مغفول باقي مانده است. گفتني است، دنياي اقتصادي پيرامون ما با سرعت زيادي در حال پيشرفت است و همواره تغييرات گستردهاي در بازار تجارت جهاني ايجاد شده است که ورود ايران به اين عرصه نيازمند تطبيق با تغييرات و بروزرساني چارچوب فعاليتهاي تجاري در زيرساختهاي قانوني خواهد بود.
به گزارش عطنا، اگزيم نيوز در اين باره با دکتر حميد قهوه چيان، کارشناس ارشد حقوق تجارت و مدرس دانشگاه گفتوگو کرده است که در ادامه ميخوانيد:
*آيا ضرورتي به بازبيني در قانون تجارت فعلي وجود دارد؟
قانون تجارت ايران از تجميع «قانون تجارت مصوب 1311» که عمدتا از قانون تجارت 1807فرانسه اقتباس شده و «لايحه قانوني اصلاح قسمتي از قانون تجارت مصوب 1347» تشکيل شده است که بيشتر مباحث مربوط به «شرکتهاي تجاري» را پوشش داده است و ساير مباحث مربوط به قانون تجارت مصوب 1311 است. همان طور که ميبينيد تاريخ تصويب قوانين يادشده به سالهاي بسيار قبل باز ميگردد که شايد امروز ناکارآمد بوده و نياز به روزآمد شدن داشته باشند. چنانچه عنايت داريد، تحولات تجاري به سرعت اتفاق ميافتد و درصورتي که پوشش حقوقي مناسبي براي آنها نداشته باشيم دچار ناکارآمدي حقوقي در اين عرصه خواهيم شد. سال 1311 همان سالي است که بر اساس مصوبه هيات وزيران واحد پول رسميما از «قران» به «ريال» تبديل شد. يعني وقتي قانون تجارت را داشتيم مينوشتيم واحد پول رسميما «قران» بود. اين قدمت شايد مثال ساده اي براي ضرورت بازبيني در قانون تجارت فعلي باشد.
*کدام بخشها در قانون تجارت نيازمند اصلاح است؟
قانون تجارت دربرگيرنده مباحث مختلفي است. تجار و معاملات تجاري و دفاتر تجاري مباحث اوليه اين قانون را تشکيل ميدهد. پس از آن قواعد شرکتهاي تجاري شامل شركت سهامي، شركت با مسئوليت محدود، شركت تضامني، شركت مختلط غير سهامي، شركت مختلط سهامي، شركت نسبي و شركت تعاوني توليد و مصرف و تصفيه امور شرکتها بيان شده که بخش قابل توجهي از اين قانون را به خود اختصاص داده است. بخش بعدي به اسناد تجاري چون برات، چک و سفته ميپردازد. دلالي، حقالعملکاري، قرارداد حمل و نقل و ضمانت از جمله مباحث تجاري هستند که در اين قانون قواعد آنها بيان گرديده و پس از آن، ورشکستگي که از مهم ترين مباحث تجارت هستند که مورد بررسي قرار گرفته و در نهايت مباحث مربوط به شخصيت حقوقي مطرح ميشوند. بنابراين، نه تنها تماميموارد يادشده نيازمند اصلاحند، بلکه موارد ديگري نيز بايد حسب نيازهاي اقتصادي و تجاري در آن گنجانده شوند.
از سوي ديگر نواقص قانون تجارت در برخي موارد موجب ايجاد اختلال در ساير بخشها ميشود. براي مثال ابهامات متعددي که در زمينه ورشکستگي در اين قانون وجود دارد سبب بروز سوءاستفادههاي متعدد بدهکاران به سيستم بانکي شده، به گونهاي که پس از سررسيد آن با توسل و استناد به مواد فعلي قانون تجارت و با اخذ احکام ورشکستگي و سوءاستفاده از نواقص قانوني مبادرت به فرار از بازپرداخت تسهيلات دريافتي نموده و در اين شرايط بانکها و موسسات اعتباري در استرداد منابع خود ناکام ميماندند.
*چه موانعي پيش روي اصلاح قانون تجارت وجود دارد؟
براي پاسخ به اين سوال ابتدا بايد نگاهي به تاريخچه موضوع بيندازيم. سابقه اصلاح قانون تجارت به جلسه 31/2/1381 هيات وزيران باز ميگردد که مقرر شد اصلاحات لازم و بازنگري در قانون مذکور انجام شود و نهايتا پس از اعمال تغييراتي در سال 1384 در قالب لايحه قانون تجارت به مجلس شوراي اسلاميارايه گرديد. نويسندگان اين لايحه تيميمتشکل از اساتيد حقوق تجارت دانشگاه علامه طباطبايي آقايان دکتر فيضي، دکتر پاسبان و دکتر کاوياني و دکتر صقري از استادان دانشگاه علوم قضايي بود. لايحه تجارت در تاريخ 6/10/1390 به تصويب کميسيون قضايي مجلس شوراي اسلاميرسيد اما دولت وقت به دليل ناخشنودي از مصوبه کميسيون مذکور تقاضاي استرداد آن را از مجلس نمود که تقاضاي يادشده رد گرديد و پس از تصويب در جلسه مورخ 23/1/1391 با اجراي آزمايشي قانون در 1261 ماده براي 5 سال موافقت شد اما اين مصوبه به دليل عدم شمول اصل 85 قانون اساسي به تاييد شوراي نگهبان نرسيد و در نتيجه موضوع تاکنون مسکوت مانده است.
اگر بخواهيم کميتحليلي به اين موضوع نگاه کنيم بايد موانع مربوط به بروکراسي اداري در تنظيم و تصويب قوانين، نگاه قيم مآبانه در تدوين قوانين مربوط به تجارت و درگير نکردن ذينفعان اين حوزه مانند تجار، اتاقهاي بازرگاني و نمايندگان اصناف اشاره کرد. شايد گفتن اين عبارت احتياط بيشتري طلب کند ولي گويا نظام رسميو قانوني در ايران چنان که بايد به تجارت خصوصي اعتقادي ندارد که مهمترين نشانه آن در حجم وسيع دولت در بخش اقتصادي است. اصل چهل و چهارم قانون اساسي بيانگر چنين نگاهي است که بر اساس آن، تجارت در بخش خصوص، تکميل کننده بخش دولتي و تعاوني محسوب شده و بخش بزرگي از تجارت در انحصار دولت قرار گرفته و اين نگرش نشان دهنده تفوق نگاه جمع گرا در تدوين قانون اساسي بوده است. البته اين نگاه امروزه تعديل شده که قانون اجراي سياستهاي كلي اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسي مصوب 1387 از نشانههاي آن به شمار ميرود که با عنوان «خصوصيسازي»در کشور ما شناخته شده که بايد با جديت و به صورت درست پيگيري گردد.
*چه ميزاني از مشکلات فضاي کسب و کار در ايران به مشکلات قانون تجارت باز ميگردد؟
اين نگاه که رونق تجارت در ايران تنها به قانون تجارت بستگي دارد صحيح نيست. قواعد مربوط به تجارت در قوانين متعددي پخش شدهاند که همگي در رونق تجارت و کسب و کار دخيلاند. بر اين اساس اگر چه تجارت (Trade) در معناي اوليه خود به هرگونه دادوستدي اطلاق ميشد، اما امروزه اين مفهوم تحولات بسياري داشته و بخش مهمياز زندگي افراد را در بر ميگيرد. در اين معنا مواردي چون خريد يا تحصيل هر نوع مال منقول به قصد فروش يا اجاره، حمل و نقل، عمليات دلالي يا حقالعملكاري، تاسيس و به كار انداختن هر قسم كارخانه، حراجي و نمايشگاههاي عمومي بخشي از عملياتهاي تجاري محسوب شده که بيشتر در قلمرو حقوق خصوص مورد بحث قرار ميگيرند. با اين وجود، ابعاد مهمياز ضوابط تجارت را که از حيطه توافقات خصوصي خارج گرديده را ميتوان در حقوق ماليه عموميبررسي کرد. در ايران اين بخش کمتر مورد توجه قرار گرفته و به نظر ميرسد بررسيهاي حقوقي ميتواند ابزارهاي موثري را براي کنشگران اقتصادي ايجاد کند. اين وظايف در برخي موارد توسط دستگاههاي اجرايي انجام ميشود و گاهي به بخش عمومي يا خصوصي واگذار ميگردد.
مهمترين وجوه حاکميتي تجارت عبارتند از نظام قيمتها شامل قيمتگذاري و ضمانت اجراي عدول از آن، استاندارد توليد و توزيع کالا و نظام مجوزها. امر تنظيم و نظارت بر تجارت در ايران تابع قوانين متعددي است که از مهمترين آنها ميتوان به قانون مبارزه با قاچاق كالا و ارز، قانون نظام صنفي كشور، قانون حمايت از حقوق مصرفكنندگان، قانون تعزيرات حكومتي، قانون چگونگي اداره مناطق آزاد تجاري- صنعتي جمهوري اسلامي ايران، قانون بخش تعاوني اقتصاد جمهوري اسلامي ايران، قانون امور گمركي، قانون تشويق و حمايت سرمايهگذاري خارجي، قانون مقررات صادرات و واردات، قانون ساماندهي مبادلات مرزي، موافقتنامههاي بينالمللي بين ايران و کشورهاي ديگر در حوزه تجارت کالا، قوانين بودجه سنواتي و قوانين برنامه پنج ساله توسعه اشاره کرد.
همچنين در اين زمينه مقرراتي چون آييننامه اجرايي قانون حمايت از حقوق مصرف كنندگان، آييننامه اجرايي قانون حمايت از مصرفكنندگان خودرو، تصويبنامههاي موردي هيات وزيران در خصوص سياستگذاري، تنظيم و نظارت بر امور تجاري، آييننامههاي وزارت صنعت، معدن و تجارت، بخشنامهها و دستورالعملهاي هيات عالي نظارت و سازمان حمايت مصرفکنندگان و توليدکنندگان وجود دارند. مواردي که اشاره کردم به دليل آن بود که اگر به دنبال رونق کسب و کار در فضاي اقتصادي يا در صدد تدوين قانون تجارت موثر و کارآمد هستيم بايد هماهنگ با ساير هنجارهاي حقوقي مربوط به ويژه در حقوق ماليه و اقتصاد بخش عموميباشد و در غير اين صورت از فرداي تصويب قانون تجارت جديد بايد به فکر حل تعارضها و اصلاح قانون بيفتيم و اين يعني ايجاد آشفتگي در حوزه تجارت و دریچه ای به سمت تجارت بین الملل اختلال در آن، يا به عبارت ديگر قانون جديد تصويب ميشود اما فضاي بازي براي شکوفايي تجارت ايجاد نميشود!
*قوانين مزاحم و اضافه تجاري چه اثراتي در اقتصاد کشور دارند؟
قوانين مزاحم و معارض موجب ابهام در وضعيت حقوقي، «عدم امنيت» يا «احساس عدم امنيت» و کاهش شفافيت در فضاي اقتصادي است و ادامه چنين روندي موجب رفتارهاي دوگانه و استناد سليقه اي به قوانين مختلف و ايجاد رانت و فساد خواهد بود و در نتيجه بايد گفت سرمايهگذاري در خاک ناامن به بار ننشسته و تجارت رونق نميگيرد. اصلاح اين روند در گام نخست برعهده مجلس شوراي اسلامي و هيات وزيران است که با تدوين و تنقيح مناسب حقوقي فضاي مطلوب در اين زمينه را ايجاد کنند.
قدمهايي هم در اين خصوص برداشته شده که از آن جمله ميتوان به ايجاد «هيات مقررات زدايي و تسهيل صدور مجوزهاي كسب و كار» اشاره کرد که به موجب ماده 57 قانون رفع موانع توليد رقابت پذير و ارتقاي نظام مالي كشور تاسيس و موظف شد که شرايط و مراحل صدور مجوزهاي كسب و كار در مقررات، بخشنامهها، آييننامهها و مانند اينها را بهنحوي تسهيل و تسريع نمايد و هزينههاي آن را به نحوي تقليل دهد كه صدور مجوز كسب و كار در كشور با حداقل هزينه و مراحل آن ترجيحاً به صورت آني و غيرحضوري و راهاندازي آن كسب و كار در كمترين زمان ممكن صورت پذيرد. مصوبات هيأت مذكور درمورد بخشنامهها، دستورالعملها و آييننامهها پس از تأييد وزير امور اقتصادي و دارايي و درمورد تصويبنامههاي هيأت وزيران پس از تأييد هيأت وزيران براي كليه مراجع صدور مجوزهاي كسب و كار و كليه دستگاهها و نهادها كه در صدور مجوزهاي كسب و كار نقش دارند لازمالاجرا ميباشد. فعاليت اين هيأت پس از انجام تكاليف مذكور نيز استمرار يافته و در صورتي كه تحقق اين اهداف به اصلاح قوانين نياز داشته باشد، هيأت مذكور موظف است پيشنهادهاي لازم را براي اصلاح قوانين تهيه و به مراجع مربوطه ارائه كند.
*چه راه حلهايي ميتوان در خصوص تدوين قانون تجارت جديد ارايه داد؟
دو راه حل ميتوان پيشنهاد نمود، اول اينکه با درمان بخشي و موضعي به سراغ اين قانون برويم و بخشهايي چون شرکتها و بنگاههاي اقتصادي، ورشکستگي و ساير حوزههايي که نياز به اصلاح مبرم دارند را بازنگري کنيم و يا با اصلاحي هماهنگ وکلي، در حوزه تجارت به وضع قوانين جامع اقدام نماييم. در تدوين و تصويب قانون تجارت جديد به نظر ميرسد پيشبيني طبقهبندي فعاليتهاي تجاري بر مبناي اقتصاد نوين، سازگاري با کنوانسيونهاي بينالمللي، ابهامزايي از تعاريف بکار رفته در قانون، توسعه اقتصاد رسميو پيشگيري از اقتصاد غير رسمي، ايجاد شفافيت در فضاي تجاري، هماهنگي با قواعد قانون تجارت الکترونيکي، تقويت ضمانت اجراها، پيشبيني نهادهاي لازم براي انجام وظايف حاکميتي در فضاي تجاري، به روز کردن ارقام ريالي، پيش بيني احکام شرکتهاي دولتي و مادرتخصصيها و قالبها و اشخاص حقوقي جديد در عالم تجاري ميتواند مورد رونق بيشتر فضاي تجاري در کشور شود.
نکته نهايي اينکه تا اراده سياسي براي رونق فضاي کسب و کار نباشد اصلاحات فني و حقوقي راه به جايي نخواهد برد. البته تا جايي که بنده مطلع هستم وزارت صنعت، معدن و تجارت به منظور ساماندهاي در تدوين لايحه قانون تجارت اقداماتي را انجام داده است و از اين رو بايد منتظر لايحه جديد از سوي هيئت وزيران باشيم.
وضعیت تجارت خارجی کشور پاکستان و جایگاه ایران+جدول
پاکستان ششمین کشور پرجمعیت دنیا و دومین کشور با بیشترین جمعیت مسلمان است. پاکستان کشوری در حال توسعه است که در جبهههای سیاسی و اقتصادی با چالشهایی روبهرو بوده است. با وجود دریچه ای به سمت تجارت بین الملل اینکه در سال ۱۹۴۷ این کشور بسیار فقیر بود نرخ رشد اقتصادی پاکستان در طول ۴ دهه بعد از آن بهتر از میانگین جهانی بوده است. اما سیاستهای ناآگاهانه به پایین آمدن این نرخ در دهه ۱۹۹۰ منجر شد. اخیراً تغییرات گسترده اقتصادی به این کشور کمک کرده است که به اقتصادی قدرتمندتر تبدیل شود به گونهای که در سالهای اخیر به لطف این رشد اقتصادی و گسترش تجارت خارجی به منابع ارزی ثابت و پایداری رسیده است.
گروه بین الملل بازارنیوز:فاطمه چراغلو ؛پاکستان اولین کشور جمهوری اسلامی است که در جنوب غربی آسیا قرار گرفته است و قسمتی از آن نیز در خاورمیانه است. پایتخت آن اسلامآباد است. این کشور مرز آبی هزار کیلومتری با دریای عرب یا به عبارت دیگر دریای مکران در قسمت جنوب دارد و از غرب با ایران، از شمال با افغانستان، از شرق با هندوستان و از شمال شرق با جمهوری خلق چین هم مرز است (شکل (1)).
پاکستان ششمین کشور پرجمعیت دنیا و دومین کشور با بیشترین جمعیت مسلمان است. پاکستان کشوری در حال توسعه است که در جبهههای سیاسی و اقتصادی با چالشهایی روبهرو بوده است. با وجود اینکه در سال ۱۹۴۷ این کشور بسیار فقیر بود نرخ رشد اقتصادی پاکستان در طول ۴ دهه بعد از آن بهتر از میانگین جهانی بوده است. اما سیاستهای ناآگاهانه به پایین آمدن این نرخ در دهه ۱۹۹۰ منجر شد. اخیراً تغییرات گسترده اقتصادی به این کشور کمک کرده است که به اقتصادی قدرتمندتر تبدیل شود به گونهای که در سالهای اخیر به لطف این رشد اقتصادی و گسترش تجارت خارجی به منابع ارزی ثابت و پایداری رسیده است.
شکل (1): نقشه کشور پاکستان با کشورهای همسایه
وضعیت تجارت خارجی پاکستان
در سال های اخیر بیشترین کسری تجاری پاکستان با کشورهای همسایه از جمله چین و هند به ثبت رسیده است. جدول زیر وضعیت تراز تجاری پاکستان برای سال های 2017 تا 2021 را نشان میدهد. همان گونه که ملاحظه می گردد کسری تراز تجاری این کشور در سال 2021 نسبت به سال های گذشته افزایش داشته است و به مبلغ 86 میلیون دلار رسیده است
جدول (1): وضعیت تجارت خارجی پاکستان در پنج سال اخیر (هزار دلار)
در ادامه وضعیت تجارت خارجی پاکستان در دو بخش واردات و صادرات تشریح می شود.
وضعیت واردات از کشورهای همسایه: میزان واردات پاکستان در ششماهه اول سال مالی 2021 نسبت به ششماهه اول سال مالی 2020 حدود 10% افزایشیافته و به بیش از 24 میلیارد دلار رسیده است. جدول زیر نشانگر مهمترین اقلام وارداتی پاکستان در طول ششماهه اول سال مالی 2021 است.
جدول (2): وضعیت واردات پاکستان از کشورهای همسایه در شش ماهه نخست2021 (میلیارد دلار- درصد)
پاکستان از سال 2003 عمدتاً به دلیل واردات بالا با کسری تجاری ثابت مواجه بوده است. باتوجه به جدول فوق، مهمترین کالای وارد شده درشش ماه نخست 2021، از کشور افغانستان پنبه و نخ به ارزش 6.1میلیارد دلار، کشور هند مواد شیمیایی به ارزش 4 میلیارد دلار، کشور چین ماشین آلات به ارزش 2.4 میلیارد دلار و از کشور ایران حاملهای انرژی به ارزش 1.6 میلیارد دلار میباشد. به طور کلی تجارت با همسایگان 30 درصد تجارت بین المللی پاکستان را تشکیل می دهد.
وضعیت صادرات به کشورهای همسایه: بر اساس آمارهای بانک مرکزی پاکستان، میزان صادرات این کشور در ششماهه اول سال مالی 2021 به 12 میلیارد دلار رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل، 5% رشد کرده است. این میزان صادرات، بالاترین صادرات پاکستان در ششماهۀ اول یک سال مالی از سال 2011 تاکنون است. جدول زیر نشانگر مهمترین اقلام صادراتی پاکستان در طول ششماهه اول سال 2021 است.
جدول (3): وضعیت صادرات پاکستان به کشورهای همسایه در شش ماهه نخست2021
صادرات پاکستان در شش ماه سال 2021، علیرغم همهگیری کووید-19، 18 درصد افزایش یافته است. مهمترین محصولات صادراتی پاکستان پوشاک، برنج ، تجهیزات پزشکی است که بیش از 5 میلیارد دلار کالا به همسایگان نزدیک خود چین، هند، ایران و افغانستان (CIIA) صادر کرده است. در واقع برنج صادراتی پاکستان به ایران سهم 27 درصدی از کل صادرات به ایران را شامل میشود.
جمعبندی و نتیجه گیری
ایران اولین کشوری بود که دولت جدید پاکستان را به رسمیت شناخت. در می 1948 با پاکستان روابط دیپلماتیک برقرار کرد. ایران هر زمان که پاکستان با بحران های جدی مواجه شد و در خطر بود از آن حمایت اخلاقی، سیاسی، دیپلماتیک و مالی کرد. پاکستان تمام تلاش خود را می کند تا برای یک سیاست خارجی قوی و در عین حال دوستانه را ترویج کند.
پاکستان یکی از معدود کشورهایی است که بر اساس نظرسنجی های انجام شده توسط مرکز تحقیقاتی پیو، از نفوذ ایران استقبال مثبتی کرده است. روابط دیپلماتیک بین دو کشور اخیراً تحت سیاست های، نخست وزیر جدید پاکستان که به دنبال گسترش روابط پاکستان با ایران است، بهبود یافته است. دو کشور همسایه، ایران و پاکستان با داشتن مرز مشترک به طول حدود 1000 کیلومتر، فرصت ها و پتانسیل های بی شماری برای گسترش روابط دوجانبه دارند. امروز گسترش مرزهای ایران و پاکستان به فرصت و پتانسیل طلایی برای شکوفایی اقتصادی و ارتباط مردم با مردم تبدیل شده است.
افتتاح نقطه مرزی ریمدان - گبد را می توان اولین گام در راستای اجرای دیپلماسی مرزی دو کشور نامید. در راستای همین سیاست است که دو کشور همواره برای بازکردن گذرگاههای مرزی و امنیت مرزهای مشترک تلاشهای مشترک بسیاری داشتهاند. این مرز که مزیت اقتصادی عظیمی را برای دو کشور به همراه خواهد داشت، می تواند دریچه ای برای توسعه بیشتر تجارت و تبادلات مردمی ایران و پاکستان باشد و همچنین موجب گسترش روابط دوجانبه سیاسی و اقتصادی گردد که به سمت یکپارچگی گسترده تر بازارهای منطقه ای و بین المللی حرکت کنند.
پیوند روپیه_روبل؛ تضمین تجارت بی وقفه مودی با مسکو | نگاه تجار هندی به روسیه یک بازار بالقوه است
به دنبال پیشنهاد روسیه، هند به دنبال تقویت مکانیزم روپیه_روبل در جهت تضمین تجارت بی وقفه با مسکو در بحبوحه اختلالات ناشی از تحریمهای غرب پس از جنگ اوکراین است.
تهمینه غمخوار؛ بازار: روابط تجاری هند با متحد دیرینه اش روسیه از زمان آغاز جنگ اوکراین عمیق تر شده به طوری که تعدادی مکانیزم نهادینه شده برای توسعه همکاری های اقتصادی بین دو کشور ایجاد شده است . از آن جایی که افزایش همکاری های تجاری و اقتصادی بین دو کشور یک اولویت کلیدی برای رهبری سیاسی است، با اهداف تجدید نظر شده افزایش سرمایه گذاری دوجانبه به ۵۰ میلیارد دلار و تجارت دوجانبه به ۳۰ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۵ قابل تحقق باشد.
در همین راستا، خبرگزاری های روسی و هندی خبری را از سوی مقامات این دو کشور منتشر کردند که روسیه در میان افزایش تحریمهای اقتصادی امریکا، یک مکانیزم جدید را برای تجارت با هند پیشنهاد کرده است. این پیشنهاد در حالی مطرح شد که این کشور به منظور کاهش فشارهای اقتصادی از سوی غرب به دنبال انجام تجارت بیشتر با پول ملی و حذف دلار است. بر اساس این مکانیزم جدید، هند میتواند هزینه نفت روسیه را به دلار یا یورو پرداخت کرده و از یک سیستم روپیه_روبل برای سایر کالاها استفاده نماید.
بر همین اساس، مقامات هندی فعالانه در حال بررسی مکانیزمهای پرداخت اختصاصی برای تجارت با روسیه هستند تا تعهدات تجاری موجود در پی تحریمهای اعمال شده بر کرملین را فعال کنند؛ اقدامی که همچنین راه را برای واردات ارزانتر نفت در جهت تامین نیازهای انرژی این کشور هموار میکند .
با اعمال تحریمها علیه روسیه، در ماه گذشته، دامنه مکانیزم پرداخت با ارزهای محلی از ابزاری برای دریچه ای به سمت تجارت بین الملل دریچه ای به سمت تجارت بین الملل حفظ تجارت مداوم، به امکان تعامل عمیق تر، از جمله افزایش تجارت دوجانبه، گسترش یافته است . از این رو، در صورتی که این مکانیزم تقویت شود، می تواند دریچه ای را برای صادرکنندگان هندی باز کند تا فروش خود را به روسیه افزایش دهند .
به منظور اجرای سازوکار روپیه_روبل، واردکنندگان هندی مبلغ کالا را به حساب بانک های روسی در هند پرداخت می کنند و آنها نیز به نوبه خود این پرداخت را به روبل به صادرکنندگان روسی انجام می دهند . اما از آنجایی که واردات هند بیشتر از صادرات آن است، تنها راهی که بانکهای روسی میتوانند از شر روپیههای انباشته خود خلاص شوند، صادرات بیشتر هند است. بر همین اساس و به گفته کارشناسان، این موضوع موجب می شود تا فرصتی برای تولیدکنندگان ماشینآلات کشاورزی، دارو، مبلمان و لوازم حمام و کالاهایی که به دنبال بازارهای جدید هستند ، ایجاد شود.
در همین راستا، هند باید نسبت به جایگزینی واردات روسیه آگاه باشد چرا که بخشی از این صادرات توسط صنایع متوسط و کوچک هند انجام می شود که می توانند به راه اندازی واحدهایی در روسیه نیز منجر شوند. از آن جایی که روسها تجربه زیادی در خصوص شرکتهای کوچک و متوسط ندارند، هند می تواند تجربیات خود را به صورت عملی و روی زمین به اشتراک گذارد.
همچنین، هند باید برای واردات خود از روسیه هزینه کمتری بپردازد در حالی که دو کشور باید جایگزین هایی مانند بانک های کوچکتر روسیه، تجارت ارز محلی و وام دهندگان در کشورهای دیگر را نیز مدنظر قرار دهند. شرکتهای روسی نیز میتوانند مانند توافقات قبلی با ایران، یک حساب تجاری روپیه در بانکهای هندی باز کنند . علاوه بر این، سیستم رابط پرداخت یکپارچه نیز می تواند به طور بالقوه به سیستم خود روسیه برای انتقال پیام های مالی مرتبط باشد .
بانک های هندی برای تسویه تراکنشهای بین المللی مربوط به تجارت و حواله ها به جامعه جهانی ارتباطات مالی بین بانکی یا سوئیفت متکی هستند . سوئیفت امکان برقراری ارتباط امن و سریع بین وام دهندگان جهانی را برای پرداخت های فرامرزی فراهم می کند. با این حال، اکنون هفت بانک روسیه از سیستم پیام رسان حذف شده اند که در این میان بازرگانان هندی نگرانی هایی خود را اعلام کرده اند.
هند ۸۶ درصد از نفت خود را وارد می کند که تنها دو درصد ناچیز از روسیه دریافت می نماید. بر همین اساس و از طریق مکانیزم جدید، هند می تواند این خریدها را افزایش دهد. از طرفی، با توجه به پیشنهاد روسیه برای فروش با نرخ تخفیف و تحمل هزینه حمل و نقل و بیمه، این اقدام را از قبل شروع کرده است. چشم انداز عرضه ارزان تر از روسیه بدون شک به دهلی نو کمک می کند تا امور مالی خود را بهتر مدیریت کند .
در حال حاضر، تجارت هند با روسیه تا حد زیادی به سمت واردات سوق پیدا کرده است، به همین دلیل است که این کشور کسری تجاری قابل توجهی دارد. بر اساس دادههای دولت هند، تجارت دوجانبه دو کشور از آوریل ۲۰۲۰ تا مارس ۲۰۲۱ به ۸.۱ میلیارد دلار رسیده که صادرات هند ۲.۶ میلیارد دلار و واردات از روسیه ۵.۴۸ میلیارد دلار بوده است . در همین مدت، بر اساس ارقام روسیه، تجارت دوجانبه به ۹.۳۱ میلیارد دلار، صادرات هند به ۳.۴۸ میلیارد دلار و واردات بالغ بر ۵.۸۳ میلیارد دلار رسید .
درسهایی از گذشته؛ مکانیزم روپیه_روبل مکانیزم جدیدی نیست!
مکانیزم تجاری که در حال حاضر مورد بحث قرار می گیرد، به سه دهه قبل بازمی گردد، زمانی که هند و اتحاد جماهیر شوروی توافق کردند که مبادلات خود را با ارزهای داخلی با نرخ ثابت و توافق شده برای مبادلات دولت به دولت انجام دهند. این کار برای دور زدن سلطه دلار ایالات متحده به عنوان یک نظام پولی واحد که بیشتر تجارت با آن انجام می شود، در طول جنگ سرد انجام شد .
اکنون که چندین بانک روسی از سیستم پیامرسانی مالی بینالمللی یعنی سوئیفت، قطع شدهاند، کسب وکارهای روسی کار بسیار سخت تری برای انجام و دریافت پرداخت ها در راه تجارت دارند، زیرا آنها عمدتاً به دلار آمریکا هستند . به همین منظور، دولت هند در حال بررسی روشهای جایگزین مبادله برای اطمینان از تسویه مطالبات صادرکنندگان هندی در برابر فروشهای گیر افتاده، به روسیه و استفاده از سیستم توسعه یافته توسط بانک مرکزی روسیه برای پرداخت های دوجانبه است .
در صورت ایجاد مکانیزم روپیه-روبل، تحلیلگران بر این باورند که این نرخ به احتمال زیاد با نرخ تعیین شده توسط بازارها به جای نرخ ثابت تعیین می شود، زیرا این نرخ برای تجارت بین دو دولت نیست، بلکه برای تجارت بین کسب و کارها خواهد بود. در سالهای ۱۹۹۳ و ۲۰۰۳، این مکانیزم یک معامله دولت به دولت برای اهداف نظامی یا برای وام های دوجانبه بود که در آنجا، این نرخ کاملاً مصنوعی و علیه هند بود .
چالش های پیش رو
با این حال، کارشناسان هشدار می دهند که اجرای سیستم روپیه_روبل چندان هم برای هند آسان نخواهد بود . بزرگترین مانع این است که چگونه در مورد نرخ مبادله در برابر روبل روسیه تصمیماتی گرفته شود که از آغاز جنگ تا این حد بی ثبات بوده است. همچنین پیوند روبل و روپیه حتی در برابر ارز سوم به منظور انجام تجارت امکان پذیر نیست . در مورد هند، هر ۱۰ درصد افزایش قیمت نفت خام حدود ۰.۲ واحد درصد (pp) از رشد تولید ناخالص داخلی را کاهش می دهد و حساب جاری را ۰.۳ درصد افزایش می دهد .
همچنین، حتی اگر دریچه ای به سمت تجارت بین الملل دو کشور بر سر نرخ مبادله به توافق برسند، کسری تجاری همچنان تا حد زیادی به سمت واردات هند از روسیه به ویژه با افزایش واردات نفت، متمایل خواهد شد. در همین راستا، مقامات هندی باید راهی برای کاهش تراز تجاری ابداع کرده و به طور بالقوه با تحریم ها مقابله نمایند.
آخرین و مهمترین نگرانی استراتژی ژئوپلیتیک خواهد بود . هند تا کنون با رای ممتنع در سه بار رای گیری در سازمان ملل نسبت به قطعنامهها علیه روسیه در خصوص تهاجم روسیه و یک رای در رای گیری روسیه در مورد بحران انسانی در اوکراین، موضع بیطرفی خود را در مورد جنگ اوکراین و روسیه حفظ کرده است . اما هم اکنون تا چه اندازه مایل به تعامل با روسیه قبل از مخالفتهای ایالات متحده خواهد بود؟
جو بایدن، رئیس جمهور امریکا قبلاً اشاره کرده است که از میان همه کشورهای حاضر در گفتگوی امنیتی چهارجانبه کواد، ایالات متحده، ژاپن استرالیا و هند، موضع هند در حمایت از اوکراین در جریان تهاجم روسیه «تا حدودی متزلزل» بوده است .
تحلیلگران معتقدند که در این مرحله، به نظر نمیرسد که دولت هند برای یک لحظه هم به فکر رها کردن کشتی روسیه و انتقال کامل به کشتی آمریکایی باشد. شاید تا اندازه ای، هند قصد دارد از هر دو طرف به طور مساوی استفاده کند .
تجارت هند با غرب بسیار بیشتر از آن چیزی است که روس ها می توانند از هندی ها استفاده کرده و بهره مند شوند. بنابراین، طبیعتاً، صنعت و سرمایهگذاران هندی به روسیه بهعنوان یک بازار بالقوه نگاه میکنند، اما کاری انجام نمیدهند که به هیچ وجه روابط آنها را با بازار غربی، که منبع اصلی رفاه این کشور در این مقطع زمانی است، متزلزل کند.
در حال حاضر، واردکنندگان و صادرکنندگان تجاری هند به تجارت با روسیه بر حسب دلار ادامه می دهند. کارشناسان می گویند که این مکانیسم چدید ممکن است به عنوان یک طرح اضطراری در نظر گرفته شود که اگر تحریم ها علیه روسیه شدیدتر شود، آغاز می شود . با این حال، در این مرحله، خطرات ناشی از پیگیری فعالانه تجارت دوجانبه عمیق تر با روسیه می تواند به معنای پیامدهای ژئوپلیتیکی برای هند نیز باشد .
شغل های رشته تجارت بین الملل
مدرک تجارت بین الملل برای دانشجویانی ایده آل است که می خواهند یک طرز فکر جهانی را توسعه دهند و شیوه های مختلف مدیریت کسب و کار را درک کنند. اگر هدف شما بهبود عملکرد مشاغل رقابتی در بازار جهانی است که به سرعت در حال تغییر است ، تجارت بین الملل شما را در معرض ایده هایی قرار می دهد که به شما کمک می کند با موفقیت بیشتری با چالش های بین المللی روبرو شوید.
با رشد گسترده تجارت بین المللی ، تقاضای زیادی برای افرادی با دانش و درک عمیق از بازارهای جهانی وجود دارد. بیایید برخی از بهترین مشاغل بین المللی تجارت را بررسی کنیم.
کشورهای محبوب برای تحصیل در مقاطع تجاری بین المللی
اگر هنوز تصمیم نگرفته اید که کجا تحصیل کنید ، باید بدانید که مقاصد محبوب تحصیل در خارج از کشور برای مقاطع بین المللی تجارت عبارتند از:
در اینجا لیستی از شایع ترین مشاغل فارغ التحصیلان تجارت بین الملل و متوسط حقوق سالانه ای که می توانید انتظار داشته باشید وجود دارد :
۱. تحلیلگر / مشاور مدیریت
شما به سازمانها کمک خواهید کرد تا هر نوع مسئله ای را حل کنند و در مورد رشد درآمد و بهبود عملکرد تجاری مشاوره ارائه دهند. وظایف اساسی یک تحلیلگر یا مشاور مدیریت عبارتند از:
- شناسایی مسائل و تجزیه و تحلیل راه حل های احتمالی برای آنها
- ارائه یافته ها و توصیه ها به مشتریان
- کمک به مشتریان در اجرای راه حل های پیشنهادی
۲. مدیر فروش
شما مسئول هماهنگی تیم های فروش ، اطمینان از رسیدن شرکت به هدف فروش و ارتقا محصولات یا خدمات ارائه شده توسط شرکت خواهید بود. وظایف شما شامل موارد زیر خواهد بود:
- تعیین سهمیه فروش واضح و توسعه برنامه های آموزشی برای تیم فروش
- نظارت و تجزیه و تحلیل ارقام و عملکرد فروش
- یافتن مشتری های بالقوه و جستجوی فرصت های جدید تجاری
۳. معامله گر بین المللی
معامله گران بین المللی همچنین به عنوان معامله گران کالا و اوراق بهادار شناخته می شوند که با مشاوره به مشتریان شرکتها در زمینه های مختلف مربوط به تجارت بین المللی و فرصت های سرمایه گذاری معامله می کنند. فعالیتهای اصلی شما شامل موارد زیر خواهد بود:
- ارزیابی توانایی های مالی مشتریان و پیشنهاد سرمایه گذاری
- ارائه مشاوره از نظر تأمین سرمایه ، املاک و مستغلات و استراتژی های تجاری بین المللی
۴. کنترل کننده مالی
همه موارد مربوط به گزارشگری مالی یک شرکت را مدیریت خواهید کرد: حساب ها ، معاملات ، لیست حقوق و دستمزد ، تهیه مالیات. کنترلرهای مالی با تمام بخشهای یک شرکت همکاری و ارتباط برقرار می کنند و باید درک کاملی از کل تجارت داشته باشند. وظایف اصلی عبارتند از:
- ایجاد و نگهداری سیستم حسابداری شرکت
- یافتن روشهایی برای بهبود گزارشگری مالی
- پردازش و ثبت معاملات
- جمع آوری بدهی ها
۵. مدیر توسعه تجارت
شما تجزیه و تحلیل استراتژیک و تکنیک های بازاریابی و فروش را برای کمک به رشد شرکت و افزایش درآمد خود ترکیب خواهید کرد. مدیران توسعه تجارت معمولاً بر ایجاد مشارکت های جدید و افزایش فروش از حساب های موجود تمرکز دارند. انتظار فعالیت های زیر را داشته باشید:
- تعریف اهداف استراتژیک سازمانی
- مذاکره و بستن معاملات تجاری
- حفظ حساب های موجود با ارائه راه حل ها و خدمات جدید به مشتریان
۶. واسطه / داور
به عنوان یک واسطه ، شما با دولت ها ، شرکت ها یا افراد مختلفی کار خواهید کرد که نمی توانند در مورد یک شرایط دشوار به توافق مشترک برسند. اختلاف آنها ممکن است توسط عواملی مانند تضاد منافع ، معاملات مالی و بسیاری دیگر ایجاد شود. وظایف اصلی شما عبارتند از:
- اختلاف / درگیری را ارزیابی کنید و بفهمید چه چیزی باعث آن شده است
- استراتژی ها ، سیاست ها یا ابزارهایی را که می توانند برای حل اوضاع استفاده شوند ، شناسایی کنید
- به هر دو طرف کمک کنید تا راه حلی را درک کنند ، بپذیرند و به کار ببرند که برای شما مفید است
۷. مدیر بازاریابی
به عنوان یک مدیر بازاریابی ، هدف اصلی شما افزایش سود شرکت خواهد بود. شما مسئول ایجاد استراتژی های تبلیغاتی هستید که مزایای محصولات و خدمات شرکت شما را برجسته می کند. برخی از وظایف اصلی عبارتند از:
- مدیریت ، توسعه و نظارت بر پیشرفت کمپین های بازاریابی
- براساس تحقیق و تجزیه و تحلیل داده ها ، مخاطبان را شناسایی و (دوباره) تعریف کنید
- گزارش های مالی و آماری دقیق ایجاد کنید
۸. مدیر زنجیره تأمین
شما به عنوان یک مدیر زنجیره تامین ، از در دسترس بودن کلیه محصولات مورد نیاز مشتریان اطمینان حاصل خواهید کرد. همچنین مسئولیت محدود کردن هزینه ها و کاهش ضایعات در صورت امکان به عهده شما خواهد بود. در اینجا مسئولیت های دیگری وجود دارد:
- برنامه ها را سازماندهی کنید و وظایف را به شکلی تنظیم کنید که بهره وری را بهبود بخشد
- روش ها و / یا ابزارهای بهینه سازی سیستم های تحویل محصول را جستجو کنید
- همکاری ، ایجاد و حفظ و گسترش همکاری با مشتریان و تأمین کنندگان فعلی و جدید
۹. حسابرس خارجی
حسابرسان خارجی سوابق حسابداری یا سازمانهای مختلف را ارزیابی می کنند. به عنوان حسابرس ، به دنبال داده ها یا گزاره های گمشده ، مبالغی که اضافه نمی شوند یا سایر اطلاعاتی که ممکن است نشانگر خطا یا تقلب باشد ، خواهید شد. برخی از معمول ترین کارها عبارتند از:
- فرایندهای حسابرسی مالی را برنامه ریزی کنید
- استراتژی های مدیریت ریسک را ارزیابی کرده و پیشنهادات خود را ارائه دهید
- تمام خطاها و ناسازگاری های گزارش شده را در هنگام ممیزی گزارش دهید
۱۰. افسر انطباق
افسران انطباق اطمینان حاصل می کنند که سازمان آنها هیچ قانون ، مقررات یا توافق نامه مجوز فعلی را نقض نمی کند. شما مسئولیت دریچه ای به سمت تجارت بین الملل تحقیق و به روز ماندن در مورد آخرین تغییراتی را که ممکن است بر شرکت یا معاملات تجاری آن تأثیر بگذارد ، به عهده خواهید داشت. کارهای معمول عبارتند از:
- ارزیابی و توسعه استراتژی های مدیریت ریسک
- برای بررسی اینکه آیا رویه ها به درستی اجرا و دنبال می شوند ، ممیزی های داخلی را به صورت دوره ای انجام دهید
- نظارت بر تحقیقات و کلیه فعالیت های مربوط به مسائل مربوط به انطباق
مدرک تجارت بین الملل دریچه ای برای مشاغل مختلف در زمینه مدیریت باز می کند
مطالعات تجارت بین الملل دانش شما را در مورد فرهنگ ها و جوامع جهانی فراهم می کند. ترکیب این دانش با مهارتهای مدیریتی ارزشمند باعث برجسته شدن شما در بازار کار خواهد شد ، زیرا کارفرمایان در سراسر جهان به دریچه ای به سمت تجارت بین الملل دنبال متخصصانی هستند که بتوانند با موفقیت چندین بازار را مدیریت کنند
برنامه کارشناسی ارشد در تجارت بین الملل همچنین شما را برای موقعیت های شغلی معتبرتر مانند نقش مدیر اجرایی (مدیر عامل) واجد شرایط می کند. حتی می توانید در سطح دانشگاه به تدریس بپردازید ، درگیر کارهای تحقیقاتی شوید ، یا حتی در دولت ها و سازمان های چند جانبه مشاغل مستقر کنید.
دیدگاه شما