ایجاد پوشش برای ریسک سرمایه‌گذاری‌تان می‌تواند ابزار قدرتمندی باشد، اما ابزاری است که اغلب توسط سرمایه‌گذاران نادیده گرفته می‌شود. این باور غلطی است که پوشش ریسک، یک پروسه فنی برای سرمایه‌داران کله‌گنده است، هرکسی باید به دنبال کاهش ریسک خود از طریق به کار گرفتن چند استراتژی باشد. جوزف فوگ
راهنمای جبران ضرر سرمایه‌گذاری در بازار سکه و طلا
نخستین بار نیست که سکه به‌سرمایه‌گذارانش خیانت می‌کند. در سال‌های ۹۰ و ۹۱ مشابه همین اتفاق افتاد و قیمت هر گرم طلا در مدتی کم، از حدود ۱۴۰ هزار تومان به ۸۰ هزار تومان کاهش پیدا کرد. حالا تاریخ دارد تکرار می‌شود. با احتساب نرخ تورم و اختلاف قیمت خرید و فروش فعالان بازار، می‌توان گفت سکه و طلا به سرمایه‌گذاران خود ضرر ۲۲ و ۱۲ درصدی وارد کرده‌اند. دست روی دست بگذاریم تا سرمایه‌مان جلوی چشم‌هایمان دود شود؟ این نوشته یک راهنمای فوری جبران ضرر و زیان سرمایه‌گذاری در بازار سکه و طلا است
فرارو- سکه از قیمت چهار میلیون و ۶۳۰ هزار تومانی ابتدای سال، به سه میلیون و ۹۶۰ هزار تومان عقب‌نشینی کرده است. این یعنی با احتساب اختلاف قیمت خرید و فروش و نرخ تورم، کسی که روی خرید سکه سرمایه‌گذاری کرده متحمل ۲۲ درصد زیان شده است. این نخستین بار نیست که سکه آن روی سگ خود را نشان می‌دهد و به‌سرمایه‌گذارانش از پشت خنجر می زند. در سال‌های ۹۰ و ۹۱ مشابه همین اتفاق افتاد و قیمت هر گرم طلا در مدت کمی، از حدود ۱۴۰ هزار تومان به ۸۰ هزار تومان کاهش پیدا کرد. حالا تاریخ دارد تکرار می‌شود. اول سال خیلی‌ها بر خلاف توصیه‌های کارشناسان سرمایه‌هایشان را به بازار سکه و طلا بردند. آن زمان سکه چهار میلیون و ۶۳۰ هزار تومان و طلا گرمی ۴۲۷ هزار تومان بود، اما بعد گذشت شش ماه با احتساب نرخ تورم و اختلاف قیمت خرید و فروش فعالان بازار، سکه و طلا ضرر ۲۲ و ۱۲ درصدی به سرمایه‌گذارانشان زده‌اند و خبر بد این است که احتمالا این روند دست کم تا پایان سال همچنان ادامه داشته باشد. چکار می‌توان کرد؟ دست روی دست بگذاریم تا سرمایه‌مان جلوی چشم‌هایمان دود شود؟ نه ما عقیده داریم باید از اشتباهاتمان درس بگیریم و در صدد جبران آنها بربیاییم. این نوشته یک راهنمای فوری جبران ضرر و زیان سرمایه‌گذاری در بازار سکه و طلا است.
بازگشت به قیمت اول سال، دردی را دوا نمی‌کند
سکه و طلا حتی اگر به همان قیمت اول سال خود برگردند، باز هم به سرمایه‌گذارانشان ضرر رسانده‌اند. شاید بپرسید چرا؟ برای این موضوع دو دلیل وجود دارد. فعالان بازار وقتی بخواهند سکه و طلای شما را دوباره خریداری کنند، برای آن نرخی کمتر از نرخ روز بازار در نظر می‌گیرند. برای مثال امروز در لحظه نگارش این متن قیمت طلا ۴۰۵ هزار تومان است. طلافروش‌ها طلایشان را به قیمت روز به شما می‌فروشند، اما کمتر کسی حاضر می‌شود به همان قیمت فروشش، طلا بخرد. برای همین عموما نرخ خرید طلافروش‌ها حدود پنج تا ۱۰ هزار تومان کمتر از نرخ روز بازار است. به عبارتی اگر الان بخواهید طلایتان را فروخته و پول نقد بگیرید، باید روی قیمت گرمی ۴۰۰ هزار تومان حساب باز کنید. سکه هم به همین شکل است. اختلاف بین قیمت خرید و فروش سکه بعضا ۱۰۰ هزار تومان در نظر گرفته می‌شود. البته بعضی از فعالان بازار اختلاف قیمت خرید و فروش را ۷۰ هزار تومان در نظر می‌گیرند. این یعنی حالا که قیمت روز سکه تمام سه میلیون و ۹۶۰ هزار تومان است، فعالان بازار سکه‌هایتان را با قیمت سه میلیون و ۸۶۰ هزار تومان می‌خرند. برای همین حتی اگر قیمت سکه و طلا به روز اولش برگردد باز هم شما ضرر کرده‌اید. این مورد دلیل دیگری هم دارد. از اول سال تا حالا با توجه به نرخ تورم ارزش پولمان کاهش پیدا کرده. اگر سکه را به همان قمیتی که خریده‌اند بفروشید، باز هم ضرر کرده اید چراکه ارزش پول از اول سال تا حالا حدود ۶.۳ درصد کاهش پیدا کرده است.
بازدهی طلا از اول سال؛ منفی ۱۲ درصد
هر گرم طلای ۱۸ عیار اول سال ۹۸ با قیمتی حدود ۴۲۷ هزار تومان فروخته می‌شد. آن‌هایی که توجهی به توصیه‌های کارشناسان نکردند و سرمایه‌شان را به بازار طلا بردند، حالا بازدهی منفی گریبان سرمایه‌شان را گرفته. چراکه قیمت طلا در این مدت نه تنها افزایش پیدا نکرده، بلکه با کاهش روبرو شده و به ۴۰۵ هزار تومان رسیده است. این کمترین قیمت طلا از تیرماه تا حالا است. پیش از این، قیمت طلا در بهمن ۹۷ در چنین محدوده‌ای قرار داشت. در حال حاضر اگر بخواهید طلایی که اول سال با نرخ ۴۲۷ هزار تومان خریده‌اید را بفروشید، باید به نرخ ۴۰۰ هزار تومانی رضایت دهید. با این تفسیر سرمایه‌گذاری طلا با بازدهی منفی ۶.۴ درصد همراه بوده. البته این صرفا ظاهر ماجراست، اگر کاهش ۶.۳ درصدی ارزش پول را هم در محاسباتمان در نظر بگیریم، می‌توان نتیجه گرفت که طلا از اول سال تا حالا ۱۱.۹ درصد از سرمایه خریدارانش را نابود کرده است. اتفاقی که به احتمال زیاد در نیمه دوم سال ادامه‌دار خواهد بود و سرمایه‌گذاری در طلا را با ابهام روبرو کرده، با این تفاسیر حالا چه باید کرد؟
طلاهایمان را بفروشیم یا نگه داریم؟
بعضی از فعالان بازار طلا با استناد به روند رو به رشد طلا در بازارهای جهانی، پیشبینی می‌کنند که قیمت این فلز گرانبها در داخل هم افزایش پیدا می‌کند، اما بررسی سابقه قیمت طلا در سال ۹۸ نشان می‌دهد قیمت طلا در بازار ایران از بازارهای جهانی پیروی نمی‌کند. چراکه انس جهانی طلا در شش ماه گذشته از حدود هزار و ۳۰۰ دلار به حدود هزار و ۵۰۰ دلار رسیده و با افزایش ۱۵ درصدی روبرو بوده، اما روند طلا در بازار ایران کاملا معکوس است. بنا براین نمی‌توان زیاد به افزایش قیمت طلا در نیمه دوم سال امیدوار بود. البته باید توجه داشته باشید که پایان ماه صفر می‌تواند کمی در افزایش قیمت طلا موثر باشد. طلا در دو ماه محرم و صفر با کاهش تقاضای بازار، دچار رکود عجیبی می‌شود. طوری که در دو ماه اخیر نوسان خاصی روی قیمت طلا اتفاق نیافتاده است. کارشناسان می‌گویند با پایان صفر و بازگشت تقاضا به بازار، ممکن است قیمت طلا با افزایش نسبی روبرو شود. برای همان بهتر است یکی دو هفته صبر و بعد از افزایش نسبی قیمت طلا در ماه ربیع‌الاول، از شر بازدهی منفی طلا خلاص شویم و سراغ یک سرمایه‌گذاری مطمئن‌تر برویم.
بازدهی سکه از اول سال؛ منفی ۲۲ درصد
کسانی که اول سال بر خلاف توصیه کارشناسان سراغ سرمایه‌گذاری در بازار سکه رفته‌اند، هر سکه تمام را با قیمت چهار میلیون و ۶۳۰ هزار تومان خریدند و حالا به اشتباه خود پی برده‌اند. چراکه این روزها قیمت هر سکه تمام وارد کانال سه میلیونی شده و در لحظه نگارش این متن به سه میلیون و ۹۶۰ هزار تومان رسیده است. این کمترین قیمت طلا از دی‌ماه ۹۷ تا اینجای کار است. سرمایه‌گذاران بازار سکه اگر بخواهند سکه‌هایشان را بفروشند، باید به نرخ سه میلیون و ۸۶۰ هزار تومان رضایت دهند و این یعنی بازدهی سرمایه‌گذاری روی سکه از اول سال تا حالا منفی ۱۶.۷ درصد بازدهی داشته و ضرر زیادی نصیب سرمایه‌گذاران کرده است. تازه این بازده ظاهری است؛ اگر کاهش ۶.۳ درصدی ارزش پول را هم به محاسبتمان اضافه کنیم، می‌توان گفت: سرمایه‌گذاری روی سکه حدود ۲۱.۶ درصد سرمایه را نابود کرده است. حالا موقع جبران این اشتباه است.
سکه‌هایمان را بفروشیم یا نگه داریم؟
بررسی روند تغییرات قیمت سکه در بازار نشان می‌دهد سکه بیشتر از اینکه از طلا تاثیرپذیر باشد، از تغییرات قیمت دلار پیروی می‌کند. طوری که بازدهی سکه به دلار نزدیک‌تر است. با این تفاسیر روزنه امید افزایش نسبی قیمت طلا با پایان ماه صفر برای سکه به کلی کور می‌شود و نمی‌توان به بازگشت روند صعودی به بازار سکه امیدوار بود. از طرف دیگر تغییرات قیمت سکه و ارز در یک سال اخیر نشان داده که دیگر تاثیرپذیری بازار‌ها از اخبار سیاسی به کلی از بین رفته‌است. با این حساب به امید افزایش قیمت سکه نمی‌توان منتظر اخبار سیاسی نشست. برای همین بهتر است حتی یک روز هم صبر نکنید. هر موقع جلوی ضرر را بگیرید، منفعت کرده‌اید. به خصوص چنین ضرری که تا اینجای کار ۲۲ درصد سرمایه‌تان را نابود کرده است.
راه‌های باقی‌مانده برای سرمایه‌گذاری
اینطور که پیداست اگر اول سال پولمان را در بانک سرمایه‌گذاری کرده بودیم، حالا وضع خیلی بهتری نسبت به سرمایه‌گذاران سکه و طلا داشتیم. سپرده بانکی ساده‌ترین و اولین روش سرمایه‌گذاری است که به ذهن هر کس می‌رسد. راه دوم گرفتن وام روی سرمایه است. بانک‌ها اخیرا سرمایه‌های بزرگ را به عنوان وثیقه می‌پذیرند و بخش بزرگی از سپرده سرمایه‌گذار را در قالب تسهیلات بانکی با نرخ بهره پایین به سپرده‌گذار وام می‌دهند. اگر دنبال سود بیشتر هستید، در‌های تالار بورس به روی شما باز است. هرچند این بازار دانش معامله چگونه ضرر خود را در بورس جبران کنیم؟ و ریسک‌پذیری بالایی لازم دارد، اما شما را به سودهای نجومی خواهد رساند. اگر دانش خرید و فروش سهام را ندارید، یا اهل ریسک نیستید، می‌توانید روی صندوق‌های سرمایه‌گذاری حساب باز کنید. این صندوق‌ها عموما از اول سال تا اینجای کار سود سالانه ۲۰ تا ۳۰ درصدی نصیب سرمایه‌گذارانشان کرده‌اند. هر چه باشد بهتر از ضرر کردن در بازار سکه و طلا است!
جبران ضرر صندوق پالایشی در حال طی کردن فرآیند قانونی است
دژپسند درباره اینکه چرا جبران خسارت صندوق پالایشی تاکنون اجرا نشده است، گفت: به طور قطع اجرای این مصوبه نیازمند طی کردن روند قانونی است و هم اکنون در حال گذراندن فرآیند قانونی است.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری موج، وزیر اقتصاد در نشست خبری اصحاب رسانه با اشاره به اینکه از نیمه دوم خرداد ۹۹ برای ورود اولیه مردم به بورس هشدار داده بودم، گفت: بارها گفتم که سرمایه خود را برای خرید نفروشید، زیرا بورس نوسان دارد اما در عین حال مراقب بودم که بورس مسیر خود را برود.
دژپسند با بیان اینکه برخی از شورای بورس مخالف تنبیه شرکت های بورس برای اجرا نکردن شناوری بودند، تصریح کرد: متاسفانه مانع اجرای این سیاست در روند صعودی بورس بودند و از طرف دیگر در آن زمان سازمان بورس اختیار تغییر دامنه را نداشت و بعد شورای عالی بورس این اختیار را به هیات مدیره دادند.
او با تاکید بر اینکه من مخالف کاهش دامنه بورس بودم و الان ثابت شده است، اظهار کرد: در آن زمان به جمع بندی شورای عالی بورس اکتفا کردم.
وزیر اقتصاد با تاکید بر اینکه شیب نزولی بورس از خرداد بود، اظهار کرد: انفجار بورس در واقع ناشی از انفجار نقدینگی بود و از طرف دیگر اثر نرخ سود بانکی و شاخص بورس معکوس عمل کردند.
دژپسند با اشاره به اینکه بورس راه نجات اقتصاد است اما نباید انتظارات کاذب ایجاد شود، گفت: بورس مجرای تامین مالی برای بخش تولید است و خیلی از بنگاه ها از طریق افزایش سرمایه و بازار بدهی تامین مالی کردند و مصوبه چگونه ضرر خود را در بورس جبران کنیم؟ برای افزایش شناوری را اخذ کردیم و عرضه های دولت در ۴ ماه اول سال ۹۹ برای تامین تقاضای بازار انجام شد.
وزیر اقتصاد با انتقاد به اینکه افزایش بی رویه نرخ بهره بانکی تاثیر منفی بر بورس گذاشت، تصریح کرد: زمانی که شاخص بورس نزولی شد نقدینگی وارد بازار ارز شد و منجر شد چگونه ضرر خود را در بورس جبران کنیم؟ قیمت ارز بالا برود.
وزیر اقتصاد با بیان اینکه تغییر نرخ بهره به بازار بدهی هم تاثیر منفی گذاشت، گفت: قبل از اینکه نرخ بهره بالا برود در یک هفته ۸ هزار میلیارد تومان اوراق فروخته شده اما برخی دوستان معتقد بود که وزارت اقتصاد نقدینگی را هم جمع کند اما اوراق نقدینگی باید حبس بشود و متفاوت از اوراق بودجه است.
وزیر اقتصاد با اشاره به اینکه برخی در بورس مردم را ترساندند، گفت: بنگاه های بورسی منتخب هستند و بعد انتشار سوددهی بانک ها برخی اعلام کردند شاخص بورس تا یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحد جای رشد دارد.
وزیر اقتصاد در پاسخ به خبرنگار خبرگزاری موج درباره چگونه ضرر خود را در بورس جبران کنیم؟ انتقاد از عملکرد وزارت اقتصاد در بورس، گفت: در سال ۹۹ تقاضا برای عرضه اولیه ها به ۵.۵ میلیون نفر هم رسید اما بعد از اینکه مردم را نرساندند و روند بورس نزولی شد تقاضا کاهش یافت از طرف دیگر ما شرکت ها را موظف کردیم بازار گردان داشته باشند یا اوراق منتشر کنند. اما واقعیت این است که بازار سرمایه ایده آل نداریم و تنها ظرفیت ورود کد بورسی افزایش یافته است
او با اشاره به اینکه در سال ۹۹ حدود ۹۰ درصد کارمزد به صندوق تثبیت واریز شد، اظهار کرد: زمانی که شاخص از یک میلیون و صد هزار واحد به یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد رسید نامه نگاری ها شروع شدند و گفتند وای اسلام به خطر افتاد.
وزیر اقتصاد در پاسخ به خبرنگار خبرگزاری موج درباره اینکه چرا جبران خسارت صندوق پالایشی تاکنون اجرا نشده است، گفت: به طور قطع اجرای این مصوبه نیازمند طی کردن روند قانونی است و هم اکنون در حال گذراندن فرآیند قانونی است.
او با بیان اینکه تعجب می کنم چرا درباره تامین مالی دولت از بورس بزرگنمایی شده است، گفت: ما ۱۲۵ هزار میلیارد تومان اوراق در بازار سرمایه حراج شده که نیمی از آن از طریق بازار پول خرج شده است که ۶۱ هزار میلیارد تومان از طریق بازار سرمایه بوده و در بازار سهام ۳۱ هزار میلیارد چگونه ضرر خود را در بورس جبران کنیم؟ تومان دولت سهام درآمد داشته است و جمع آن کمتر از ۹۵ هزار میلیارد تومان بوده و تامین مالی برای اقتصاد ۶۸۱ هزار میلیارد تومان بوده است که در سال ۹۸ حدود ۲۶۴ هزار میلیارد تومان بوده است .
کسانی که این روزها از بورس خارج می‌شوند سال‌های آینده پشیمان می‌شوند
فارس نوشت: یک کارشناس بورس با چگونه ضرر خود را در بورس جبران کنیم؟ چگونه ضرر خود را در بورس جبران کنیم؟ بیان اینکه در حال حاضر اکثر سهام بازار ارزنده شده، گفت: بازار بورس محل پس‌انداز و نه سرمایه‌گذاری کوتاه مدت است.
محمدرضا معتمد در مورد دلایل ریزش شاخص کل بورس تهران گفت: یکی از دلایل مهم بازارهای موازی است که نرخ مؤثر بهره در بازار بانکی بالا رفته است، دلیل دیگر ابهامی است که برای تصمیم‌گیری در مورد نرخ خوراک صنایع مانند پتروشیمی‌ها، پالایشی‌ها و فلزات اساسی وجود دارد. دلیل سوم نگرانی از قیمت‌گذاری دستوری برای محصولاتی مانند سیمان، خودرو و فولاد است که سرمایه‌گذاران را نگران کرده است.
وی گفت: دولتمردان که در امور اقتصادی وارد می‌شوند، باید استراتژی خود برای امسال و سال آینده را به روشنی بیان کنند تا ابهام برای سرمایه‌گذاران به وجود نیاید.
معتمد دلیل چهارم ریزش بورس را در فضای بین‌المللی و تعامل و توافق با کشورهای دیگر دانست که هنوز مسأله نقل و انتقال پول و ارز حل نشده است.
به گفته وی با وجود اینکه عملکرد شرکت‌های بورسی و فرابورسی به گواه صورت‌های مالی میان‌دوره‌ای، فصلی و همچنین آمار تولید و فروش‌شان مناسب است و جای نگرانی ندارد، اما متأسفانه روند کلی بازار به خاطر ابهامات و فضای نااطمینان رو به ریزش است.
این کارشناس بورسی در مورد اینکه آیا سرمایه‌گذاری در بازار رمزارزها و خروج پول از دلایل ریزش به شمار می‌رود، گفت: بازار رمزارزها متأسفانه جذاب شده، بخشی از پول‌های این بازار از بورس خارج شده و بخشی از پول‌ها نیز از بازارهای دیگر می‌آید، اما هنوز روشن نیست چقدر از پول‌هایی که به رمزارزها می‌رود از بورس خارج شده است، چون بازار رمزارزها غیررسمی و غیرشفاف است و آماری در این زمینه وجود ندارد.
عضو سابق هیات مدیره سازمان بورس در مورد اینکه آیا ورود سرمایه‌گذاران خرد در سال گذشته و رفتار هیجانی آنها هم باعث ریزش می‌شود، گفت: در عملکرد بازار سرمایه نمی‌شود به صورت کوتاه‌مدت نگاه کرد، زیرا بازار سرمایه بازار پس‌اندازها و سرمایه‌گذاری بلندمدت حداقل ۵ ساله است و کسانی که در این روزهای ریزشی بازار از بازار سرمایه خارج می‌شوند، مطمئن باشید، در آینده پشیمان می‌شوند که چرا از این بازار ارزنده خارج شده‌اند.
به گفته این کارشناس اقتصادی، بازار سرمایه برای پس‌انداز کردن و برای افرادی با صبر و حوصله و تحمل ریسک است که در آینده سود خوبی هم نصیب‌شان می‌شود. درست است که الان دوره ریزش بازار است، اما بسیاری از سهام موجود بازار ارزنده شده است و کسانی که الان خارج می‌شوند، بعدا پشیمان خواهند شد.
معتمد در مورد اینکه گفته می‌شود دولت بخشی از کسری بودجه خود را از بازار سرمایه تامین کرده است، اظهار داشت: به هر حال یکی از بازیگران بازار سرمایه هم خود دولت است، همانند سایر نهادها و شرکت‌ها اوراقی منتشر می‌کند، گاهی این اوراق در بازار بین بانکی و با عملیات بازار باز خرید و فروش می‌شود، گاهی اوراق در بازار سرمایه منتشر می‌شود و نمی‌توان ایراد گرفت که چرا دولت از بازار تامین مالی می‌کند.
به گفته وی سرمایه‌گذاری در بازار سرمایه الزاما سرمایه‌گذاری در سهام نیست، در صندوق‌های مختلف مانند صندوق‌های با درآمد ثابت، صندوق‌های مختلط و صندوق‌های سرمایه‌گذاری در سهام وجود دارد که بازدهی خوبی هم نصیب سرمایه‌گذاران می‌کند و حتی نکول و سوخت سرمایه هم در آن وجود ندارد، در حال حاضر ارزش صندوق‌های با درآمد ثابت به حدود ۵۰۰ هزار میلیارد تومان می‌رسد و افراد می‌توانند سهام این صندوق‌ها را در اختیار داشته باشند که این صندوق‌ها هم با خرید اوراق دولتی با درآمد ثابت سود خوبی نصیب سرمایه‌گذاران می‌کنند.
این کارشناس بورسی توصیه کرد مردم به صورت غیرمستقیم و از طریق صندوق‌ها وارد بازار شوند که این صندوق‌ها یا با درآمد ثابت یا سرمایه‌گذاری در سهام یا مختلط هستند.
کارشناس بورسی در مورد اینکه گفته می‌شود در کشورهای دیگر در مقابل هر سهم سه صندوق وجود دارد، گفت: در کشور ما صندوق‌های سرمایه‌گذاری به اندازه کافی وجود دارد، ظرفیت خالی هم برای سرمایه‌گذاری در صندوق‌ها موجود است، اما به لحاظ فرهنگی مردم ما ترجیح می‌دهند خودشان مستقیم در شرکت‌ها سرمایه‌گذاری کنند، در حالی که در دنیا مردم به صورت غیرمستقیم و از طریق صندوق‌ها وارد بازار سرمایه می‌شوند. البته در کشور ما هم کم کم شروع شده و سرمایه‌گذاری غیرمستقیم در حال گسترش است.
پوشش ریسک چیست؟ ترفندهایی برای جبران ضررهای احتمالی
هنگامی که صحبت از سرمایه‌گذاری و بازارهای مالی می‌شود، پای ریسک نیز به میان می‌آید. در بازار سرمایه هر لحظه ممکن است با وضعیتی ریزشی و ناپایدار مواجه شویم. درست در این مواقع است که یکی از مهم‌ترین ابزارهای کاهش ریسک، یعنی استراتژی پوشش ریسک به کمک ما می‌آید. چنانچه این استراتژی به صورت صحیح پیاده شود، می‌تواند موجب کاهش صددرصدی ریسک شود. هرچند برای این منظور لازم است هزینه‌های اندکی هم پرداخت شود. در ادامه با جزئیات بیشتری توضیح می‌دهیم که منظور از استراتژی پوشش ریسک چیست و چه مزایا و معایبی دارد.
بیشتر بخوانید
پوشش ریسک یا هج (Hedge) چیست؟
هنگامی که عبارت پوشش ریسک یا هج (Hedge) به گوش می‌خورد، احتمالا تصور همگان بر این است که این استراتژی ابزاری را در اختیار افراد قرار می‌دهد که موجب کاهش ریسک‌های مرتبط با سرمایه‌گذاری می‌شوند. اما حقیقت آن است که افرادی که از این استراتژی استفاده می‌کنند، حتی ریسک بسیار بیشتری را تقبل می‌کنند. در این روش، سرمایه‌گذاران برای کاهش ریسک ناشی از نوسان‌های شدید قیمتی، دست به سرمایه‌گذاری‌هایی می‌زنند که بتواند در جهت معکوس، زیان‌های ناشی از این تحرکات قیمتی را جبران کند.
در استراتژی پوشش ریسک، باید مطمئن شوید که میان دو معامله‌تان همبستگی منفی وجود دارد و یکی قادر است دیگری را پوشش دهد. طبق این تعریف، می‌توان گفت که استراتژی پوشش ریسک یک سرمایه‌گذاری ثانویه روی یک دارایی است که قیمت آن در جهتی مخالف با قیمت سرمایه‌گذاری اولیه حرکت می‌کند.
پوشش ریسک یا هج به زبان ساده، شامل سرمایه‌گذاری‌های جانبی‌ای است که با هدف کاهش ریسک ناشی از تغییرات پیشبینی نشده قیمت‌ها انجام می‌شود.
چنانچه از استراتژی پوشش ریسک استفاده کنید، می‌توانید حتی در شرایط افت شدید بازار نیز نگرانی بابت ضرر و زیان‌ها نداشته باشید. پوشش ریسک یا هج یک راهکار مانند استفاده از بیمه است؛ بیمه باعث نمی‌شود که از آسیب‌هایی هم‌چون سیل و زلزله جلوگیری شود اما می‌توان تدابیری اندیشید که زیان‌های ناشی از این وقایع کمتر شود.
در استراتژی پوشش ریسک هم مانند بیمه، شما سعی دارید زیان‌های احتمالی را به شیوه‌ای دیگر جبران کنید. به این منظور دست به یک سرمایه‌گذاری دیگر می‌زنید. یعنی اگر در سرمایه‌گذاری اولیه زیان کنید، می‌توانید این زیان را از طریق سرمایه‌گذاری دوم جبران کنید. البته باید چگونه ضرر خود را در بورس جبران کنیم؟ توجه داشت که استفاده از این استراتژی نیازمند میزانی کافی از دانش فنی و ریاضی برای تحلیل سهم‌های بازار است.
ایجاد پوشش ریسک؛ چه زمانی و چگونه؟
سرمایه‌گذاران هنگامی به استراتژی پوشش ریسک روی می‌آورند که هیچ اطمینانی در خصوص بازار ندارند. فرض کنید که سهام یک شرکت نفتی را خریداری کرده‌اید. برای پوشش ریسک آن باید به سراغ صنعتی دیگر بروید که حتی در صورت افت قیمت نفت هم اثر چندانی بر پرتفوی شما نداشته باشد و بخشی از دارایی خود را روی آن سرمایه‌گذاری کنید؛ در آن سمت ماجرا اما، اگر قیمت نفت افزایش پیدا کند، سودی که به دست می‌آورید هم کاهش پیدا می‌کند. با این همه، چگونه ضرر خود را در بورس جبران کنیم؟ سود کم بهتر از آن است که تمام سرمایه از دست برود.
ایجاد پوشش برای ریسک سرمایه‌گذاری‌تان می‌تواند ابزار قدرتمندی باشد، اما ابزاری است که اغلب توسط سرمایه‌گذاران نادیده گرفته می‌شود. این باور غلطی است که پوشش ریسک، یک پروسه فنی برای سرمایه‌داران کله‌گنده است، هرکسی باید به دنبال کاهش ریسک خود از طریق به کار گرفتن چند استراتژی باشد.
جوزف فوگ
دو استراتژی اصلی پوشش ریسک
یکی از دو استراتژی اصلی که در بازارهایی با روند نزولی از آنها استفاده می‌شود، فروش دارایی‌ها و نقد کردن آن‌هاست. به این ترتیب، سرمایه‌گذار دارایی خود را صرف خرید اوراق با درآمد ثابت می‌کند. اما در شرایطی که دارایی‌ها حجم بالایی دارند، نقد کردن این حجم زیاد ممکن است نه تنها به کاهش ریسک کمک نکند، بلکه باعث بروز رفتار هیجانی شود. به علاوه اگر دارایی‌های موجود نقد شوند، این احتمال وجود دارد که نتوان دارایی را مجددا و پس از پایان روند نزولی بازار با همان حجم و قیمت خریداری کرد. همچنین در این استراتژی، هزینه‌ای برای فروش و خرید مجدد دارایی نیز باید پرداخت شود.
بیشتر بخوانید
اما استراتژی دوم در این زمینه، استفاده از قرارداد آتی، بدون نقد کردن دارایی‌های داخل سبد سهام است. در استراتژی پوشش ریسک به کمک قرارداد آتی، می‌توان در هنگامی که بازار سیری نزولی دارد، دارایی را حفظ کرد. چنانچه پرتفوی با سبد دارایی پایه قرارداد آتی همسبتگی مثبت داشته باشد، می‌توان با ورود به موقعیت فروش مانع از زیان شد. به این ترتیب در هزینه‌های معاملاتی نیز صرفه‌جویی خواهد شد و پس از اتمام روند نزولی، می‌توان با ورود به موقعیت معکوس و بستن موقعیت فروش پیشین، به سودآوری رسید. فارغ از اینکه افراد تک‌سهم باشند یا دارای پرتفوی سهام، می‌توانند متناسب با نسبت بهینه پوشش ریسک، از این استراتژی بهره ببرند.
ریسک‌های پوشش ریسک
درست است که استراتژی پوشش ریسک برای کاهش ریسک مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما خود آن هم ریسک دارد چرا که این روش ممکن است به صورت قطعی موفقیت‌آمیز نباشد. یک سرمایه‌گذار باید پیش از انتخاب یک استراتژی پوشش ریسک، از خود بپرسد که مزایا و معایب این استراتژی برای او چیست؟ آیا استفاده از یک استراتژی خاص می‌تواند هزینه‌هایی اضافه‌ای را که به سرمایه‌گذار تحمیل شده است جبران کند؟
پوشش ریسک در بیشتر اوقات موجب سودآوری نمی‌شود. بلکه یک استراتژی موفق در این زمینه، راهکاری است که از وقوع ضرر و زیان جلوگیری کند.
صندوق پوشش ریسک چیست؟
صندوق‌های پوشش ریسک یا هج، از دهه ۵۰ میلادی فعالیت خود را در دنیا آغاز کردند. در ابتدا هدف این صندوق‌ها پوشش ریسک‌های سرمایه‌گذاری در بازارهایی با روند نزولی بود. اما هرچه زمان گذشت، فعالیت خاص این صندوق‌ها با جذب سرمایه‌های فراوانی همراه بود. به این ترتیب این صندوق‌ها رشد چشم‌گیری داشتند و اکنون در جای‌جای دنیا از آنها استفاده می‌شود. صندوق پوشش ریسک را با عنوان صندوق پوششی نیز می‌شناسند.
این صندوق‌ها، گونه‌ای نهاد مالی هم‌چون شرکت‌های مدیریت سرمایه یا سرمایه‌گذاری هستند که سرمایه‌های فراوانی را جذب می‌کنند. سرمایه‌گذاری در این صندوق‌ها به این صورت است که پول باید تا مدت مشخصی در صندوق بماند و سرمایه‌گذار حق برداشت آن را ندارد. هنگامی که مبالغی معین در این صندوق‌ها جمع‌آوری شود، مدیران آن را در ابزارهای گوناگون مالی سرمایه‌گذاری می‌کنند. سپس در ازای سودی که به دست می‌آید، پاداش‌هایی هم‌چون حق مدیریت به دست می‌آورند. به منظور سرمایه‌گذاری در ابزارهای مالی گوناگون، لازم است که مدیران این صندوق‌ها عملکردی حرفه‌ای داشته باشند و چگونه ضرر خود را در بورس جبران کنیم؟ از تکنیک‌های پیچیده ریاضی و معاملات پیشرفته استفاده کنند.
از آن‌جا که این صندوق‌ها، به دنبال ابزارهای بسیار پرریسک هستند، طبیعی است که سوددهی آنها در مقایسه با سایر صندوق‌ها بیشتر است. مدیران این صندوق‌ها در پی انجام اقداماتی در راستای کاهش ریسک هستند اما هدف نخست و اصلی این صندوق‌ها، تلاش برای دریافت سود بیشتر است؛ فارغ از اینکه بازار در شرایط پررونق به سر می‌برد یا راکد است.
راهکارهای مورد استفاده در صندوق پوشش ریسک
این صندوق‌ها در ترکیب دارایی‌های خود از ابزارهای مالی متنوعی استفاده می‌کنند که همین امر تفاوت بارز آنها را با سایر صندوق‌ها رقم می‌زند. یعنی آن‌چه در این صندوق‌ها بر روی آنها سرمایه‌گذاری می‌شود، در دیگر صندوق‌ها به چشم نمی‌خورد. اکنون به چند مورد از این ابزارها و راه‌کارها اشاره می‌کنیم.
بهره‌مندی از فروش استقراضی
فروش استقراضی روشی است که بر اساس آن یک فرد سهامی را از مالک آن قرض می‌گیرد. این فرد قصد دارد که سهام را در قیمت بالا بفروشد و با افت قیمت سهام، مجددا آن را خریداری می‌کند و به مالک برگرداند. چنانچه قیمت کم شود، مابه‌التفاوت قیمت فروش سهام و خرید سهم جدید، به عنوان سود برای فرد قرض‌گیرنده در نظر گرفته می‌شود. صندوق پوشش ریسک نیز هنگام رکود بازار از چنین ابزاری استفاده می‌کند؛ سهامی را که آن نیست قرض می‌گیرد و در بازار می‌فروشد و سپس هنگام کاهش قیمت، مجددا آن را خریداری می‌کند و به این ترتیب سود به دست می‌آورد.
سرمایه‌گذاری در ابزارهای مشتقه
یکی از رایج‌ترین شیوه‌های مورد استفاده در این صندوق‌ها، پوشش ریسک با استفاده از ابزارهای مشتقه است. ابزارهای مشتقه از جمله اوراق بهاداری به شمار می‌روند که ارزش آنها با توجه به دارایی پایه مشخص می‌شود. صندوق پوشش ریسک به کمک سرمایه‌گذاری در چنین ابزاری، می‌تواند روی دارایی‌های مختلفی سرمایه‌گذاری کند و از این طریق سود به دست آورد. از جمله این مشتقات می‌توان به اختیار معامله، قرارداد سوآپ، قراردادهای آتی و قراردادهای سلف اشاره کرد.
بیشتر بخوانید
پوشش ریسک به کمک متنوع‌سازی سبد سهام
درست است که به کمک ابزار مشتقه می‌توان از سرمایه‌گذاری در برابر ریسک‌های موجود حفاظت کرد اما این روش نیازمند سرمایه‌ی زیاد است. روش‌های دیگری علاوه بر مشتقات نیز وجود دارند که استفاده از آنها می‌تواند در پوشش ریسک کارساز باشد. از جمله این موارد می‌توان به چیدمان متنوع سبد سهام اشاره کرد.
فرض کنید شما روی سهام شرکت «الف» سرمایه‌گذاری کرده‌اید اما به منظور پوشش ریسک، در جهت عکس روی سهام شرکت «ب» هم سرمایه‌گذاری کرده‌اید. به این ترتیب اگر سهام شرکت «الف» با افت مواجه شد، می‌توانید از محل سرمایه‌گذاری روی شرکت «ب» سود به دست آورید. اما ضمانت استراتژی پوشش ریسک چیست؟ هیچ ضمانتی در این خصوص وجود ندارد که اگر یکی از شرکت‌ها با افت مواجه شد، شرکت دیگر به سمت سودآوری حرکت کند. ممکن است در شرایطی مشابه هر دو سهام با افت قیمت مواجه شوند. یعنی ممکن است اتفاق‌هایی رخ دهد که کاملا با آن‌چه تصور می‌کردیم متفاوت است. به همین جهت روی استفاده از دانش تحلیل ریاضی بازار در این روش بسیار مورد تأکید است.
بیشتر بخوانید
آربیتراژ
آربیتراژ امکانی را ایجاد می‌کند که بتوان بر اساس آن پوشش ریسک ایجاد کرد. قیمت یک دارایی در بازارهای مختلف مالی در سراسر جهان با هم متفاوت است. به این ترتیب، می‌توان از این تفاوت قیمت سود کسب کرد. مدیران صندوق‌های پوشش ریسک، به کمک تجربه و مهارت خود بازارهای مالی مختلف را با دقت پیگیری می‌کنند. به این طریق می‌توانند فرصت‌های مطلوبی را بیابند که سایرین از آن بی‌خبرند. این مسئله می‌تواند منجر به آن شود که دارایی صندوق پوشش ریسک در مسیر درستی سرمایه‌گذاری شود.
بیشتر بخوانید
سرمایه‌گذاری در اوراق بهاداری که مورد توجه عموم نیستند
در بازار بورس سهم‌های مختلفی وجود دارد که به قیمتی کمتر از ارزش ذاتی خود قیمت‌گذاری و معامله می‌شوند. صندوق پوشش ریسک با شناسایی این سهام می‌تواند دارایی‌های موجود را در این اوراق سرمایه‌گذاری کند.
سرمایه‌گذاری در بازارهای نوظهور
ماهیت صندوق پوشش ریسک به گونه‌ای است که می‌تواند با سرمایه‌گذاری در سهام یا ابزارهای نوظهور که با رشد نوسانی همراه هستند، به سودآوری برسد.
سرمایه‌گذاری در بازارهای موازی
سرمایه‌گذاری در بازار املاک، مستغلات، طلا و یا حتی مشاغل پرریسک، از جمله دیگر مواردی است که مورد توجه صندوق پوشش ریسک است.
ساختار اهرمی
صندوق پوشش ریسک می‌تواند از اهرم‌های ۱۰ برابری استفاده کند. یعنی اگر یک واحد سرمایه جذب کنند، برخی از بانک‌ها به ازای همان یک واحد، ۹ واحد وام می‌دهند. به همین ترتیب اگر اگر یک واحد از بین برود، آنها ده واحد متضرر می‌شوند و بالعکس.
خطرات صندوق پوشش ریسک
درست است که صندوق پوشش ریسک سودآوری بالایی دارد اما نمی‌توان از خطرات آن غافل بود. اما خطرات صندوق پوشش ریسک چیست؟ این صندوق‌ها رویکرد متفاوتی نسبت به استراتژی کلاسیک پوشش ریسک دارند و در پی برخورداری از بیشترین سود حاصل از یک سرمایه‌گذاری در کنار جلوگیری از ریسک هستند. در راستای همین تغییر رویکردِ پوشش ریسک در این گونه صندوق‌ها، مخاطراتی به وجود می‌آید که بهتر است چند نوع از این مخاطرات را با هم مرور کنیم:
- اثر اهرم: همان‌گونه که در بخش قبل توضیح دادیم، پوشش‌دهندگان ریسک و مدیران این صندوق‌ها از بانک‌ها وام دریافت می‌کنند. آنها به ازای هر یک دلار جذب سرمایه، می‌توانند ۹ دلار وام بگیرند. این اهرم ۱۰ درصدی همان‌قدر که می‌تواند سودساز باشد، به همان میزان نیز می‌تواند ضررهای بزرگ را تشدید کند و کل دارایی صندوق را به باد دهد.
- استقبال از دارایی‌های پرریسک: اساس کار این صندوق‌ها، سرمایه‌گذاری بر روی دارایی‌هایی است که ریسک بالاتر و بازده بیشتری دارند. این امر می‌تواند به جای پوشش ریسک، خود به تنهایی یک تبدیل به یک ریسک شود.
- عدم شفافیت کامل: استراتژی‌های معاملاتی، چیدمان سبد سهام و سایر تصمیم‌ها، از جمله مواردی است که برای سرمایه‌گذاران چندان با جزئیات اطلاع‌رسانی نمی‌شود و در بازارهای مالی، هر کجا که عدم شفافیت وجود داشته باشد، احتمال بروز ضرر و کلاه‌برداری نیز وجود خواهد داشت.
- کمبود نظارت: این ویژگی موجب می‌شود که ریسک‌های ساختاری پنهان آشکار نشوند. چرا که نظارت دقیقی بر این صندوق‌ها وجود ندارد و این مسئله موجب ایجاد مخاطراتی خواهد شد.
تفاوت صندوق پوشش ریسک و صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک
تا به این‌جا دانستیم صندوق پوشش ریسک چیست و چه راهکارهایی را به منظور پوشش ریسک در نظر می‌گیرد. اگر قبلاً با صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک آشنا باشید، ممکن است به نظرتان بیاید این دو نوع صندوق مشابه هم هستند. به همین جهت لازم است به تفاوت این صندوق‌ها هم اشاره کنیم.
- نخست آن‌که در صندوق پوشش ریسک، می‌توان بدون هیچ‌گونه محدودیتی از ابزارهای متنوعی استفاده کرد. اما این مسئله در صندوق‌های سرمایه‌گذاری به چشم نمی‌خورد؛ در این صندوق‌ها تنها می‌توان در دارایی‌های مالی که در اساس‌نامه صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک ذکر شده است، سرمایه‌گذاری کرد.
- در بیشتر مواقع بر صندوق پوشش ریسک نظارت نمی‌کنند. اما صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک از جانب ناظران بازار مدام رصد می‌شود.
- سرمایه‌گذاری در صندوق پوشش ریسک تنها برای افراد محدودی امکان‌پذیر است چرا که نیازمند سرمایه اولیه قابل توجهی است. اما عموم مردم می‌توانند در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک وارد شوند.
- در صندوق پوشش ریسک، کارمزد ثابتی تقریبا به اندازه دو درصد از کل میزان سرمایه‌ای که به صندوق جذب شده است دریافت می‌شود. اما در صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، کارمزدها با توجه به ترکیب دارایی صندوق و معمولا به اندازه درصدی از قیمت NAV صندوق است. پس مشخص است که کارمزد مدام در حال تغییر است.
- در صندوق‌های پوشش ریسک، مدیر صندوق در ضرر سرمایه‌گذاران سهیم نمی‌شود اما در صندوق‌های سرمایه‌گذاری این‌گونه نیست.
بیشتر بخوانید
جمع‌بندی
پوشش ریسک یا hedge را می‌توان هم‌چون بیمه‌نامه‌ای دانست که با استفاده از ابزارهای مالی هم‌چون ابزار مشتقه و قراردادهای آتی، دارایی را در برابر اتفاق‌های احتمالی و پیش‌بینی‌نشده محافظت می‌کند. در همین راستا نیز صندوق‌های پوشش ریسک در بسیاری از نقاط جهان به وجود آمده‌اند و افرادی که سرمایه‌های کلانی دارند، می‌توانند با بهره‌گیری از این صندوق‌ها به سودهای فراوانی دست پیدا کنند. پوشش ریسک فی نفسه به دنبال سودآوری نیست و تنها استفاده‌ی آن، جلوگیری از ضرر در موقعیت‌های حساس است. اما در صندوق‌های پوشش ریسک، با اندکی انحراف از رویکرد اصلی پوشش ریسک مواجه هستیم و بحث سودآوری در کنار کاهش ریسک نیز مطرح می‌شود زیرا مدیران این صندوق‌ها، مبلغ موجود در صندوق را در دارایی‌های متنوع و پرریسکی سرمایه‌گذاری می‌کنند و در صورت سودآوری، بازده بالایی کسب می‌کنند.
شاخص بورس 30 هزار واحد رشد کرد- اخبار بازار سهام | بورس – اخبار اقتصادی تسنیم
خبرنگار اقتصادی ، در جریان دادوستدهای امروز بازار سرمایه بیش از 14میلیارد و 447میلیون سهم چگونه ضرر خود را در بورس جبران کنیم؟ و حق‌تقدم به‌ارزشی بالغ بر 14هزار و 474میلیارد تومان در بیش از یک‌میلیون و 492هزار نوبت مورد دادوستد قرار گرفت و شاخص بورس با رشد 30هزار و 274واحدی در ارتفاع یک‌میلیون و 611هزار و 454واحد قرار گرفت.
بیشترین اثر مثبت بر دماسنج بازار سهام در روز جاری به نام نمادهای معاملاتی شرکت‌های صنایع پتروشیمی خلیج فارس، فولاد مبارکه اصفهان و سرمایه‌گذاری نفت و گاز و پتروشیمی تامین شد و در مقابل شرکت‌های پالایش نفت تهران، پالایش نفت اصفهان و بانک پارسیان با افت خود مانع افزایش بیشتر نماگر بازار سهام شدند.
شاخص‌های اصلی بازار سرمایه هم روزی مثبتی را پشت‌سر گذاشتند؛ به‌طوری که شاخص قیمت (وزنی ــ ارزشی) 7939واحد، کل (هم‌وزن) 551واحد، قیمت (هم‌وزن) 361واحد، آزاد شناور 32102واحد و شاخص‌های بازار اول و دوم به ترتیب 23656 و 55043 واحد رشد کردند.
بر اساس این گزارش، در بازارهای فرابورس ایران هم با معامله یک میلیارد و 456میلیون ورقه به‌ارزش 3هزار و 99میلیارد تومان در 635هزار و 109نوبت، شاخص فرابورس (آیفکس) 322واحد رشد کرد و در ارتفاع 18هزار و 35واحد قرار گرفت.
در این بازار هم امروز بیشترین اثر مثبت بر شاخص فرابورس به نام نمادهای معاملاتی پلیمر آریا ساسول، پتروشیمی مارون و سرمایه‌گذاری صبا تامین شد و در مقابل شرکت‌های ذوب آهن اصفهان، بیمه کوثر و اعتباری ملل بیشترین اثر منفی را بر این شاخص به نام خود ثبت کردند.
دیدگاه شما