اصول برنامه ریزی استراتژیک چیست؟

استراتژی چیست و چه نقشی در دستیابی به اهدافمان دارد؟

استراتژی و یا راهبرد، اساساً یک واژه یونانی و به معنای روش تفکر یک سردار جنگی است که چگونه برای پیروز شدن در جنگ، برنامه ریزی می کند.

استراتژی چیست؟

در مفهوم استراتژی، چند موضوع کلیدی وجود دارد:

۱) می‌خواهیم کجا باشیم؟ (اهداف، دلیل وجودی، نتایج و …)
۲) از کجا بدانیم چه زمانی به آنجا می‌رسیم؟ (تبدیل نیازهای مشتری به سیستم بازخورد واضح)
۳) الان کجا هستیم؟ (مسائل و مشکلات امروز)
۴) چطور به آنجا برسیم؟ (بستن شکاف بین مراحل ۱ تا ۳ به شکل جامع و کامل)
۵) دائماً چه چیزی در محیط اطراف ما در آینده تغییر خواهد کرد و یا الان در حال تغییر است؟

طبق تفکر استراتژیک، برای آینده سازی باید سه مرحله را طی کنیم:

۱) فرار از گذشته:
– جمع آوری اطلاعات استراتژیک
– ارزیابی قابلیتهای استراتژیک
– ایجاد دانش استراتژیک
۲) شکل دادن به ایده های جدید
– فکر می کنیم چه اتفاقی می افتد؟
– دوست داریم چه اتفاقی بیوفتد؟
– چه نوآوری هایی می توانیم ایجاد کنیم؟
۳) آینده سازی
– گرفتن تصمیمات استراتژیک و سخت
– تدوین استراتژی های جدید
– پیاده سازی قاطع استراتژی های جدید و مدیریت دگرگونی آن

تفکر استراتژیک برای آینده سازی

دلایل نیاز به رسالت و چشم انداز

چشم‌انداز جایگاهی است که می‌خواهیم در آینده به آن برسیم. به عبارتی دیگر، تدوین چشم‌انداز نوعی حل مسئله است. هیچ مدیری نمی‌تواند در کار خود اثربخش باشد، مگر آنکه شرکت یک مفهوم از آینده خود ساخته باشد. بنابراین، تدوین چشم‌انداز و رسالت به معنی کنار هم گذاشتن کلمات زیبا برای ساختن شعار نیست، بلکه به معنی تفکر استراتژیک در مورد آینده سازمان، ایجاد طرحی از آینده سازمان و قرار دادن سازمان در مسیری استراتژیک است.

چشم انداز را می توانیم در چهار سطح پیچیدگی ببینیم و تدوین کنیم:

۱) به عنوان پازل (Puzzle): همیشه یک راه اصول برنامه ریزی استراتژیک چیست؟ منطقی برای حل معما وجود دارد.
۲) به عنوان مساله (Problem): یک مشکل محلی که حل کردن آن باید از راه پیدا کردن یک سؤال به وجود آید و جواب سؤال، مشکل را حل خواهد کرد.
۳) به عنوان wicked problem: مشکلاتی که بسیار پیچیده می باشند و حل هر قسمت از آن ممکن است چندین مشکل دیگر را آغاز کند.
۴) به عنوان Super Wicked Problem: یک مشکل بسیار بپیچیده که از پیچیدگی زیاد، خود را یک مشکل ساده نشان می دهد.

باید به خاطر داشته باشیم آینده وجود ندارد، این ما هستیم که آن را می‌سازیم. باید برای آینده برنامه‌ریزی کنیم و مهارتهایمان را متناسب با آن توسعه دهیم.

• دکتری اصول برنامه ریزی استراتژیک چیست؟ مدیریت بازرگانی-بازاریابی، دانشگاه شهید بهشتی • کارشناسی ارشد مدیریت اجرایی، دانشگاه علم و صنعت ایران • کارشناسی مهندسی صنایع، دانشگاه علم و صنعت ایران • 18 سال سابقه کار در مشاوره برنامه‌ریزی استراتژیک و برندسازی در شرکتهای کوچک و متوسط • مدیرعامل شرکت نجات

مفهوم برنامه و برنامه ريزي استراتژیک(بخش اول)

‌تاثير برنامه‌ريزي‌ استراتژيك‌ در سازمانهاي‌ امروزي‌ بر کسي‌ پوشيده‌ نيست، برنامه‌ريزي‌ استراتژيك‌ را كوششي‌ نظام‌يافته‌ براي‌ اجراي‌ استراتژي‌هاي‌ اصلي‌ سازمان‌ و بكارگيري‌ آن‌ در جهت‌ تحقق‌ مقاصد سازمان‌ مي‌دانند. برنامه‌ريزي‌ استراتژيك،‌ اهداف‌ اصول برنامه ریزی استراتژیک چیست؟ سازمان‌ را با توجه‌ به‌ رسالت‌ آن‌، تعيين‌ و از طريق‌ مطالعات‌ محيطي، فرصتها، تهديدها، نقاط‌ قوت‌ و ضعف‌ سازمان‌ را شناسايي‌ كرده‌ تا از اين‌ طريق‌ هدفهاي‌ واقع‌بينانه‌تري‌ را تعيين‌ و به‌ اجرا درآورد. بكارگيري‌ برنامه‌ريزي‌ استراتژيك‌ توسط‌ مديران‌ مي‌تواند در دراز مدت‌ ثمرات‌ مثبتي‌ براي‌ سازمان ها به ‌بار آورد.

برنامه شامل چند تصميم مشخص است، وقتى اين تصميم‏ ها زياد بوده و در زمينه ‏هاى گوناگون باشد، بايد آنها را در قالب یك سند تهيه و تنظيم كرد كه به آن برنامه می گويند. به عبارت ديگر، برنامه را می توان نشان ‏دهنده يك مجموعه از فعاليت ‏ها در يك دوره زمانى مشخص نيز تعريف كرد.

برنامه ریزی به عنوان اصول برنامه ریزی استراتژیک چیست؟ وسیله در حقیقت نوعی استراتژی است که از طریق فراهم کردن امکانات و منابع به روش علمی و منظم در راستای اهداف معین تدوین گشته است و در این صورت هدف عمده آن استفاده بهتر از امکانات موجود خواهد بود. در صورتی که برنامه ریزی به عنوان یک "فرایند" نگریسته شود مفاهیم زیر در تعریف آن مستتر است:

- برنامه ریزی یک جریان مداوم، مستتر و دائمی است که نقطه پایانی ندارد بدین معنی که نمی توان در هیچ مرحله ای آن را پایان یافته تلقی کرد.

- برنامه ریزی مبتنی بر اولویت ها است، بنابر این جریان مستمر و حساب شده است. زیرا بدلیل محدودیت منابع و امکانات سعي می کند از میان نیازها و خواسته های گوناگونی که مطرح شده است فقط برخی از خواسته ها و نیازها را برآورده سازد.

- برنامه ریزی فرایندی است که مستلزم آینده نگری می باشد.

- برنامه ریزی فرایندی است که استعدادها، تواناییها، امکانات و فعالیتهای جمعی را جهت رسیدن به هدفهای تعیین شده هدایت می کند.

- برنامه ریزی فرایندی است که بین کلیه ابزارها و وسایل و امکانات مادی و انسانی هماهنگی ایجاد می کند تا ایجاد هدف های برنامه تسهیل شود.

برنامه ریزی فرایندی است مداوم و مستمر که علاوه بر تعیین هدف ها، روش تحقق یافتن آن را نیز مورد توجه قرار داده و بهترین روش را از میان راهبرد های مختلف انتخاب می نماید.

اصول برنامه ريزي:

اصول برنامه ریزی از نظر ماندر عبارتند از :

1- برنامه ریزی بر اساس تجزیه و تحلیل دقیق از واقعیات موجود باشد.

2- برنامه، هماهنگ با شرایط موجود اقتصادی، اجتماعی و فنی هر منطقه باشد.

3- برنامه باید جامع باشد و شامل فعالیت های مورد علاقه تمامی گروه های اقتصادی و اجتماعی یک جامعه باشد.

4- برنامه باید آموزشی و در جهت ایجاد تحولات لازم به منظور توانایی بخشیدن به مردم برای درک و حل مسایل فردی و اجتماعیشان باشد.

5- دستیابی به اهداف برنامه باید آزادمنشانه و از طریق مشارکت فعال رهبران محلی و کارکنان باشد

6- برنامه باید انعطاف پذیر باشد.

7- انتخاب مشکلات برای حل باید پاسخی به نیازهای مشخص جامعه باشد.

8- نتایج برنامه باید قابل ارزشیابی باشد.

برنامه ها را بر اساس بيان، هدف، مكان و ساير شاخص ها، دسته بندي و تقسيم بندي مي كنند. يكي از اين دسته بندي ها برنامه را به دو بخش برنامه ريزي استراتژيك و برنامه ريزي تاكتيكي تقسيم كرده اند.

روشن است كه اين دو تفاوتهايي با يكديگر دارند اما اين تفاوتها داراي مرز روشني نيست زيرا آنچه كه براي يك فرد تصميم تاكتيكي است براي فرد ديگر ممكن است تصميم استراتژيك باشد به طوري كه تشخيص تفاوت ميان آنها يك امر نسبي است و نه مطلق.

از جمله تفاوتهاي اين دو نوع برنامه عبارتند از :

1- در برنامه ريزي تاكتيكي به طور كلي در سطوح مياني و پايه اي سازمان انجام مي گيرد در حالي كه برنامه ريزي استراتژيك در سطوح عالي شكل مي گيرد.

2- در برنامه ريزي تاكتيكي بيشتر بر منافع فعلي سازمان تاكيد مي شود در حالي كه در برنامه ريزي استراتژيك به منافع آينده توجه مي شود.

3- برنامه ريزي تاكتيكي كوتاه مدت است و ديد برنامه ريزي استراتژيك بلند مدت است.

4- در برنامه ريزي تاكتيكي بيشتر روشهاي كار تجربه شده و متكي به دستاوردهاي گذشته است و در برنامه ريزي استراتژيك روشهاي نو و تجربه نشده مورد توجه است.

5- برنامه ريزي تاكتيكي نسبت به برنامه ريزي استراتژيك مخاطره كمتري دارد.

6- تاكيد برنامه ريزي تاكتيكي بر كارايي است در حالي كه برنامه ريزي استراتژيك به اثر بخشي تكيه دارد.

اغلب تصور می کنند که برنامه ریزی استراتژیک همان برنامه ریزی دراز مدت است، در حالی که هر دو با آینده نگری همراه می باشد ولی بین آنها تفاوت های اصولی وجود دارد. برنامه ریزی دراز مدت مبتنی بر این فرض اصول برنامه ریزی استراتژیک چیست؟ است که سازمان عموماً ثابت می ماند و اهداف و پروژه ها نیز با توجه به این فرض توسعه می یابد .به عبرت دیگر در برنامه ریزی درازمدت روندهای گذشته و حال مورد بررسی قرار گرفته است و بر اساس وضعیت نسبتاً ثابتی آینده نگری می شود، ولی برنامه ریزی استراتژیک فعالیت ها و اقداماتش را با بررسی محیط خارج شروع می کند و اطلاعات بدست آمده از این بررسی را به منظور باز آزمایی و بررسی مجدد رسالت سازمان در مقابل حوادث محیط اجتماعی مورد استفاده قرار می دهد.

مدیریت استراتژیک

مدیریت استراتژیک ، برنامه ریزی مداوم، نظارت، تجزیه و تحلیل و ارزیابی همه چیزهایی است که برای سازمان برای رسیدن به اهداف و اهداف آن ضروری است. . فرایند مدیریت استراتژیک شامل تجزیه و تحلیل تصمیمات کسب و کار متقابل عملکرد قبل از اجرای آنها است. مدیریت استراتژیک معمولا شامل موارد زیر است:

• تجزیه و تحلیل نقاط قوت و ضعف داخلی و خارجی.
• فرمول برنامه های عملیاتی
• اجرای برنامه های عملیاتی
• ارزیابی اینکه برنامه های موفق چگونه موفق بوده اند

مدیریت استراتژیک مستلزم تعهد به برنامه ریزی استراتژیک است که نشان دهنده توانایی سازمان برای تعیین اهداف برای تعیین تصمیم ها و اقداماتی است که باید برای تولید نتایج حاصل شود.

جهت شرکت در دوره مدیریت استراتژیک کلیک کنید

برنامه ریزی استراتژیک و تفکر استراتژیک

برنامه ریزی استراتژیک یک فعالیت مدیریت سازمانی است که برای تنظیم اولویت ها، تمرکز بر انرژی و منابع، تقویت عملیات، اطمینان از اینکه کارکنان و سایر ذینفعان در حال تلاش برای دستیابی به اهداف مشترک هستند، ایجاد توافق در مورد نتایج مورد نظر است.

تعریف تفکر استراتژیک ( Strategic Thinking ) عبارت است از : ابزاری برای معرفی مفاهیم و رویکردها. ولی معرفی تفکر استراتژیک از طریق تعریف آن کاری کم اثر است. علت این امر در پیچیدگی مفهومی این رویکرد نهفته است.تفکر استراتژیک جهت گیری سازمان رامشخص می سازد و آن را در کانون توجه سازمان قرار می دهد . این تمرکز به سازمان و افراد اجازه می دهد تا تمامی انرژی خود را در این جهت صرف کنند.

مدیریت استراتژیک شامل مفاهیم مربوط به برنامه ریزی استراتژیک و تفکر استراتژیک است. برنامه ریزی استراتژیک به لحاظ تحلیلی در طبیعت است و به روش های رسمی برای تولید داده ها و تجزیه و تحلیل هایی که به عنوان ورودی تفکر راهبردی استفاده می شود، که اطلاعاتی را که در نتیجه استراتژی ایجاد می شود، به کار می گیرد. برنامه ریزی استراتژیک همچنین می تواند به مکانیزم های کنترل استفاده شده برای پیاده سازی استراتژی اشاره کند. به عبارت دیگر، برنامه ریزی استراتژیک در اطراف تفکر استراتژیک یا فعالیت استراتژیک اتفاق می افتد.

با توجه اهمیت موضوع مدیریت استراتژیک، مؤسسه خرد ضمن بهره برداری از اساتید با تجربه در زمینه مدیریت، اقدام به برگزاری دوره مدیریت استراتژیک نموده است. در انتهای دوره نیز امکان اخذ مدرک مدیریت استراتژیک دارای مهر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بدون پرداخت وجه برای شرکت کنندگان مقدورمی باشد.

برنامه ریزی استراتژیک

شاخص های مدیریت استراتژیک | محدودیت های مدیریت استراتژیک

شاخص های مدیریت استراتژیک شاخص های مدیریت استراتژیک شامل تجزیه و تحلیل، حیطه برنامه ­ریزی، اصول برنامه ریزی استراتژیک چیست؟ انعطاف پذیری، افق زمانی و نگرش های کنترلی هستند که در ادامه به توضیح آنها می­ پردازیم. تجزیه و تحلیل به یادگیری درباره رویدادها و روندهای محیطی سازمان اشاره دارد و بیشتر یک فعالیت مدیریتی […]

بیانیه مأموریت چیست؟ تدوین بیانیه مأموریت سازمان

بیانیه مأموریت چیست؟ تدوین بیانیه مأموریت سازمان مأموریت سازمان چیست؟ مأموریت سازمان (Mission) شالوده دیگر عناصر برنامه راهبردی است. مأموریت سازمان عبارتی است که به سازمان هویت می ­بخشد و نقطه کانونی در شناخت هویت و فلسفه وجودی سازمان به شمار می ­رود. عبارتی که به تعریف مأموریت اصلی سازمان […]

مشاهده ویدئو درس مدیریت استراتژیک دوره MBA | علی خادم الرضا

درس مدیریت استراتژیک دوره MBA تدریس علی خادم الرضا در این مطلب گزیده ویدئو های چند قسمت از درس مدیریت استراتژیک برای دوره MBA تدریس علی خادم الرضا آورده شده است. این ویدئوها شامل تعاریف کسب و کار به مثابه سیستم اجتماعی، مدیریت، سازمان، استراتژی، برنامه ریزی و مدیریت استراتژیک […]

برنامه ریزی استراتژیک ، تفکر استراتژیک نیست

برنامه ­ریزی استراتژیک ، تفکر استراتژیک نیست تفاوت برنامه ریزی استراتژیک و تفکر استراتژیک در ادبیات مدیریت استراتژیک Strategic Management ، تعاریف متعددی برای بیان مفهوم تفکر استراتژیک Strategic Thinking وجود دارد. برخی از نویسندگان مفهوم تفکر استراتژیک را برای مفاهیمی دیگری چون برنامه­ ریزی استراتژیک Strategic Planning و مدیریت […]

کارکردها و ویژگی های تفکر استراتژیک

کارکردها و ویژگی های تفکر استراتژیک در این مقاله به بررسی کارکردها و ویژگی های تفکر استراتژیک می پردازیم؛ تفکر استراتژیک، سازمان را به سمت هدف گیری و هدف گرایی سوق می ­دهد. تفکر استراتژیک، پرسش های ناگفته و پاسخ های نایافته را خلق و طرح می­ کند. تفکر استراتژیک، […]

فرآیند برنامه ریزی استراتژیک

فرآیند برنامه ریزی استراتژیک فرایند برنامه ریزی استراتژیک و تبیین راهبرد مطابق نمودار ساده زیر است. در فضای راهبرد برای یک محدوده زمانی، ضمن بررسی وضعیت موجود، تصویر مناسبی از آینده مطلوب قابل حصول ترسیم می شود و چارچوب کلی برای دستیابی به آن در قالب بیان اهداف و سیاست […]

تعریف استراتژیست | استراتژیست کیست؟

تعریف استراتژیست | استراتژیست کیست؟ شاید در نگاه اول پاسخ به سوال ” استراتژیست کیست؟ ” برای بسیاری از مردم عادی حتی ساده به نظر برسد؛ شخصی که با استراتژی سر و کار دارد!! در یک گام جلوتر می توان تعریف بهتری برای استراتژیست در نظر گرفت و آن اینکه […]

استراتژی تحقیق و توسعه

استراتژی تحقیق و توسعه استراتژی تحقیق و توسعه Research and Development Strategy | شرکت های موفق فعالیت های دایره تحقیق و توسعه خود را به گونه ­ای سازماندهی می­ کنند که با واحدهای دیگر همکاری و مشارکت داشته باشد. واحدهای تحقیق و توسعه دارای دو شکل هستند: ۱- تحقیق و […]

برنامه ریزی استراتژیک تحقیق و توسعه

برنامه­ ریزی استراتژیک تحقیق و توسعه فرایند برنامه ریزی استراتژیک تحقیق و توسعه و فناوری که برای سازمان به مانند یک دارایی [۱] مهم و حیاتی می­ باشد، نیاز به یک روش مرحله بندی شده دارد. زیرا موفقیت یک برنامه ­ریزی ساختارمند پژوهشی در یک سازمان نیاز به توجه کافی […]

دسته بندی‌ مقالات سایت

(۸۴) (۱۰) (۵) (۸) (۱۴) (۲۸) (۱) (۱۵) (۲) (۵۲) (۱۲۴) (۷۵) (۵۶) (۴۴) (۱۲) (۴) (۵) (۷) (۳) (۴۴) (۹۷)

آخرین مقالات وبسایت

• در کارآفرینی و کسب و کار، محیط اصالت دارد | سریال کارآفرینی قسمت چهارم اکتبر 29, 2022
• رهیافت سیستمی در مدیریت اکتبر 8, 2022
• ایده های مرتبط با راه اندازی کسب و کار آموزشی در صنعت آموزش کسب و کار سپتامبر 24, 2022
• مکتب نئوکلاسیک مدیریت قسمت دوم سپتامبر 10, 2022
• شناسایی و معرفی ۵۰ فرصت کسب و کار در صنعت آموزش کسب و کار آگوست 27, 2022
• مکتب نئوکلاسیک مدیریت قسمت اول آگوست 6, 2022

محتوای آموزشی انحصاری در عضویت ویژه کارآفرینی کوانتومی

رادیو کارآفرینی | آموزش ها و گفتگوها با کارآفرینان و متخصصان کسب و کار | علی خادم الرضا مدرس و مشاور کارآفرینی و توسعه کسب و کار DBA کارآفرینی دانشگاه تهران

اصول برنامه ریزی اصول برنامه ریزی استراتژیک چیست؟ استراتژیک چیست؟

بر طبق این تحقیقات برخی ابزارهای مربوط به برنامه‌ریزی استراتژیک در سطح جهانی به‌وفور استفاده می‌شوند و به همین خاطر رتبه نخست ابزارهایی را کسب کردند که شرکت‌ها در سرتاسر جهان از آن‌ها استفاده می‌کنند. شرکت مشاوره مدیریت ره بین قصد دارد بر مبنای این رتبه‌بندی به بررسی ابزارهای روز مورداستفاده در حوزه مدیریت تحت عنوان ابزارهای مدیریت بپردازد.

سه ابزار مرتبط با برنامه‌ریزی استراتژیک (strategic planning) :

کارت امتیاز متوازن
کارت امتیاز متوازن چارچوبی است که دکتر رابرت کاپلان و دکتر دیوید نورتون آن را ایجاد کردند. سه حوزه در این کارت موردبررسی قرار می‌گیرد:
اهداف: اهداف سازمانی در سطوح بالادستی.
اقدامات: به شما کمک می‌کند درک کنید که آیا به اهدافتان را با دیدی استراتژیک به سرانجام می‌رسانید.
ابتکارات: برنامه‌های عملی کلیدی شما هستند که به شما کمک می‌کنند به اهدافتان برسید.
راه‌های زیادی برای ایجاد کارت امتیاز متوازن وجود دارد، مثلاً برنامه‌هایی مثل اکسل، گوگل شیت، یا استفاده از نرم‌افزارهای گزارش. به‌عنوان‌مثال تصویر ذیل برنامه ClearPoint’s reporting software را نشان می‌دهد.

این نمایه ای از کارت امتیاز متوازن است. کارت امتیاز متوازن جزئیات مربوط به اقدامات و ابتکارات شمارا نشان می‌دهد. کارت امتیاز متوازن راهی مؤثر و ثابت‌شده برای همگام‌سازی استراتژی در سطح سازمانی است.

نقشه استراتژی
نقشه استراتژی ابزار بصری است که مشخصاً به‌منظور نشان دادن برنامه استراتژیک و دستیابی به اهداف کسب‌وکار اصول برنامه ریزی استراتژیک چیست؟ در سطوح بالا طراحی‌شده است. کشیدن نقشه راه استراتژی بخش عمده ای از کارت امتیاز متوازن است (نمی‌توان این ابزار را جدا از بحث کارت امتیاز متوازن تعریف کرد.) و راهی بسیار عالی به‌منظور انتقال اطلاعات در سرتاسر سازمانتان به شما ارائه می‌دهد.

مزایای استفاده از نقشه استراتژی:
ارائه ساده، شفاف و بصری را فراهم می‌آورد که به‌سادگی می‌توانید به آن ارجاع دهید.
اهدافتان را به یک استراتژی واحد تبدیل می‌کند.
به کارکنانتان هدفی شفاف می‌دهد تا به هنگام انجام وظایفشان و اصول برنامه ریزی استراتژیک چیست؟ اقدامات مربوطه، آن را در ذهن داشته باشند
به شما کمک می‌کند هدف کلیدی‌تان را شناسایی کنید.
بهتر درک می‌کنید که کدام جزء از استراتژی شما نیاز به بررسی بیشتری دارد.
می‌بینید که کدام هدفتان بر روی دیگری تأثیر می‌گذارد.

آنالیز SWOT

آنالیز SWOT (ماتریکس SWOT) مدلی بسیار پیشرفته است که به هنگام آغاز برنامه‌ریزی استراتژیک سازمان از آن استفاده می‌شود. نام این مدل مخفف کلمات قدرت ( strengths )، ضعف ( weaknesses )، فرصت ( opportunities ) و تهدید ( threats ) است. قدرت و ضعف عوامل داخلی محسوب می‌شوند، فرصت و تهدید هم عوامل بیرونی هستند. در ادامه تصویری از این مدل را می‌بینید.

با استفاده از آنالیز SWOT سازمان شما می‌تواند نواحی را شناسایی کنید که خوب کار انجام می‌دهند و یا حوزه‌هایی را که نیاز به بهبود دارند ‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍‍

مطالعه این مطلب را به دوستان خود هدیه دهید (لینک کوتاه): rmcg.ir/6003