وقتی از اوراق سکه حرف می زنیم از چه حرف می زنیم؟؟ بورس ٢۴ : چند هفته ای است که مسئولان بانک مرکزی از تبدیل سکه های پیش فروش شده در سررسید های سه ماهه ، ۶ ماهه ، ٩ ماهه ، ١٢ ماهه و دو ساله به اوراق صحبت می کنند.اما ماجرا چیست؟آیا تحویل فیزیکی این سکه ها منتفی شده؟ ظاهرا داستان از این قرار است که اوراق «سکه های پیش فروش شده» به دلیل امکان ایجاد فروش سکه ها قبل از سررسید و تحویل فیزیکی منتشر می شود و تحویل فیزیکی آن منتفی نیست.یعنی اگر شما در فروردین ٩٧ برای دوره ۶ ماهه سکه ثبت نام کرده باشید ، برای رسیدن به سکه خود باید تا مهر ٩٧ صبر کنید و شاید تا آن موقع سکه نوسان های منفی و مثبتی داشته باشد ، حال شما می توانید با استفاده از این اوراق از طریق بورس کالا سکه های تحویل مهر خود را بفروشید آن هم با قیمت های نزدیک به بازار! این طرح به طور کلی طرح مناسبی ارزیابی شده و تا حد زیادی می تواند از التهاب بازار سکه دست کم برای مدتی کوتاه بکاهد ، البته متغیرهایی همچون قیمت ، بازارگردانی و شرط تحویل فیزیکی به خریدار اوراق جزو علامت سوال هایی است که باید منتظر شفاف شدن آن ها بود.تا این لحظه هنوز مجوز انتشار این اوراق صادر نشده ، لکن نماد این اوراق تحت عنوان «عسکه» در تابلوی معاملات بورس کالا ایجاد شده و احتمالا در همین روزها شاهد رونمایی از این اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ ابزار مالی جدید خواهیم بود. حال سایت بورس کالای ایران در این زمینه اقدام به شفاف سازی و ارائه جزئیات نموده است.
بفرمائید سکه بورسی!
وقتی از اوراق سکه حرف می زنیم از چه حرف می زنیم؟؟ بورس ٢۴ : چند هفته ای است که مسئولان بانک مرکزی از تبدیل سکه های پیش فروش شده در سررسید های سه ماهه ، ۶ ماهه ، ٩ ماهه ، ١٢ ماهه و دو ساله به اوراق صحبت می کنند.اما ماجرا چیست؟آیا تحویل فیزیکی این سکه ها منتفی شده؟ ظاهرا داستان از این قرار است که اوراق «سکه های پیش فروش شده» به دلیل امکان ایجاد فروش سکه ها قبل از سررسید و تحویل فیزیکی منتشر می شود و تحویل فیزیکی آن منتفی نیست.یعنی اگر شما در فروردین ٩٧ برای دوره ۶ ماهه سکه ثبت نام کرده باشید ، برای رسیدن به سکه خود باید تا مهر ٩٧ صبر کنید و شاید تا آن موقع سکه نوسان های منفی و مثبتی داشته باشد ، حال شما می توانید با استفاده از این اوراق از طریق بورس کالا سکه های تحویل مهر خود را بفروشید آن هم با قیمت های نزدیک به بازار! این طرح به طور کلی طرح مناسبی ارزیابی شده و تا حد زیادی می تواند از التهاب بازار سکه دست کم برای مدتی کوتاه بکاهد ، البته متغیرهایی همچون قیمت ، بازارگردانی و شرط تحویل فیزیکی به خریدار اوراق جزو علامت سوال هایی است که باید منتظر شفاف شدن آن ها بود.تا این لحظه هنوز مجوز انتشار این اوراق صادر نشده ، لکن نماد این اوراق تحت عنوان «عسکه» در تابلوی معاملات بورس کالا ایجاد شده و احتمالا در همین روزها شاهد رونمایی از این ابزار مالی جدید خواهیم بود. حال سایت بورس کالای ایران در این زمینه اقدام به شفاف سازی و ارائه جزئیات نموده است.
بورس24 : چند هفته ای است که مسئولان بانک مرکزی از تبدیل سکه های پیش فروش شده در اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ سررسید های سه ماهه ، 6 ماهه ، 9 ماهه ، 12 ماهه و دو ساله به اوراق صحبت می کنند.اما ماجرا چیست؟آیا تحویل فیزیکی این سکه ها منتفی شده؟
ظاهرا داستان از این قرار است که اوراق «سکه های پیش فروش شده» به دلیل امکان ایجاد فروش سکه ها قبل از سررسید و تحویل فیزیکی منتشر می شود و تحویل فیزیکی آن منتفی نیست.یعنی اگر شما در فروردین 97 برای دوره 6 ماهه سکه ثبت نام کرده باشید ، برای رسیدن به سکه خود باید تا مهر 97 صبر کنید و شاید تا آن موقع سکه نوسان های منفی و مثبتی داشته باشد ، حال شما می توانید با استفاده از این اوراق از طریق بورس کالا سکه های تحویل مهر خود را بفروشید آن هم با قیمت های نزدیک به بازار!
این طرح به طور کلی طرح مناسبی ارزیابی شده و تا حد زیادی می تواند از التهاب بازار سکه دست کم برای مدتی کوتاه بکاهد ، البته متغیرهایی همچون قیمت ، بازارگردانی و شرط تحویل فیزیکی به خریدار اوراق جزو علامت سوال هایی است که باید منتظر شفاف شدن آن ها بود.تا این لحظه هنوز مجوز انتشار این اوراق صادر نشده ، لکن نماد این اوراق تحت عنوان «عسکه» در تابلوی معاملات بورس کالا ایجاد شده و احتمالا در همین روزها شاهد رونمایی از این ابزار مالی جدید خواهیم بود.
حال سایت بورس کالای ایران در این زمینه اقدام به شفاف سازی و ارائه جزئیات نموده است.
فرق اوراق و سکه فیزیکی؟ مسئله این است!
در ابتدا باید بدانیم چه فرقی بین اوراق سلف استاندارد با سکه های پیش فروش شده وجود دارد؟ بر اساس قوانین و دستورالعمل های بورس کالای ایران اوراق سلف استاندارد سکه همان سکه های پیش فروش شده توسط بانک ملی هستند که در بورس پذیرش شده و تا سررسید قابل معامله هستند.
حال اگر فردی بخواهد قبل از موعد تحویل نسبت به فروش گواهی پیش فروش خود یعنی گواهی سلف استاندارد سکه فعلی و همچنین نسبت به دریافت اصل و سود پیش خرید اقدام کند لازم است تا اوراق پیش فروش را به سلف استاندارد سکه تبدیل نماید. اما پیش فروش سکه در خارج از بورس و توسط بانک ملی صورت گرفته و فاقد امکان معامله و انتقال به غیر هستند.
بنابراین به طور خلاصه می توان گفت که در واقع اوراق سلف استاندارد سکه همان سکه های پیش فروش شده همراه با امکان معاملات ثانویه و انتقال به غیر هستند اما از نظر کارکردی تفاوتی با هم ندارند.
پرسش مهم دیگری که شاید در ذهن پیش خرید کنندگان سکه به وجود آید این است که آیا تبدیل شدن گواهی پیش فروش سکه به سلف استاندارد سکه مشکلی در زمینه تحویل سکه های تحویلی ایجاد می کند یا خیر؟ پاسخ بورس کالا به این پرسش ایگونه است که تنها تفاوت گواهی های پیش فروش با اوراق سلف استاندارد این است که گواهی های پیش فروش قابل معامله نیستند اما اوراق سلف استاندارد قابل معامله هستند.
بنابراین دارندگان سلف استاندارد می توانند همان سکه های خود را از همان شعبی که پیش خرید کرده اند در همان زمان موعد تحویلی (به احتمال فراوان زودتر از موعد تعیین شده) تحویل بگیرند. مقرر است دارندگان اوراق سلف استاندارد بتوانند سکه های خود را در روز اول یا شانزدهم هر ماه دریافت کنند. کسانی که در نیمه اول هر ماه موعد تحویل آنان است روز اول و کسانی که نیمه دوم باید سکه های خود را تحویل بگیرند روز شانزدهم می توانند سکه ها را تحویل بگیرند. البته این امتیاز برای کسانی است که اوراق آنان تبدیل به اوراق سلف استاندارد در بورس می شود.
اما چگونه می توان نسبت به فروش گواهی های پیش فروش سکه اقدام کرد؟ کلیه افرادی که در طرح‌های پیش‌فروش سکه که توسط بانک ملی انجام شد، اقدام به پیش خرید کرده‌اند می توانند در صورت داشتن کد بورسی (کد سهام) به فروش گواهی های خود اقدام نمایند و وجه آن را ظرف مدت یک روز کاری در حسابی که به کارگزاری (از جمله شعب منتخب بانک ملی) اعلام می کنند دریافت دارند.
همچنین بانک مرکزی می تواند در صورت وجود ظرفیت تحویل سکه در هر کدام از سررسیدها، نسبت به فروش اوراق سلف که به منزله همان پیش فروش سکه در شکل جدید است اقدام نماید.
حال این پرسش مطرح می شود که افرادی که علاقمند به تبدیل گواهی های پیش فروش سکه به اوراق سلف استاندارد هستند چه اقداماتی را باید انجام دهند؟ کلیه افراد حقیقی و حقوقی می‌توانند با دارا بودن کد سهامداری و از طریق کارگزار خود یا درگاه معاملات برخط، اقدام به خرید این اوراق نمایند. اما اگر فردی کد سهامداری نداشته باشد می تواند با مراجعه به یک شرکت کارگزاری فعال در بورس کالای ایران اقدام به اخذ کد نمایند.
آیا می توان قبل از سررسید سکه ها را فروخت؟
پرسش مهم بعدی این است که آیا می توان قبل از سررسید سکه ها را فروخت؟ پاسخ بورس کالای ایران به این پرسش مثبت است. بر اساس توضیحات بورس کالای ایران ویژگی و امتیاز مهم تبدیل اوراق پیش فروش به اوراق سلف استاندارد همین امکان فروش قبل از سررسید است. همچنین کسانی که اقدام به خرید اوراق سلف استاندارد از پیش خریداران می نمایند نیز می‌توانند در ساعات معاملاتی اقدام به فروش اوراق نمایند.
نکته قابل توجه این است که اوراق سلف استاندارد امکان خرید و فروش چند باره را نیز دارند و از این نظر محدودیتی وجود ندارد. البته سکه ها در موعد تحویل به کسی تحویل می شود که دارند اوراق است. یعنی سکه ها به آخرین خریدار که اوراق در سررسید به نام وی باشد تحویل خواهد شد و وی می تواند به تعداد درج شده در اوراق سلف استاندارد خود نسبت به تحویل گرفتن سکه اقدام نماید. البته تحویل سکه در قالب اوراق گواهی سپرده سکه (تحویل یک روزه) است که در ادامه توضیح داده خواهد شد.
اما کسانی که نسبت به خرید و فروش اورق سلف خود اقدام ننمایند سکه های خود را از همان شعبه ای که در آن برای پیش خرید ثبت نام کرده اند تحویل می گیرند. تحویل سکه ها حداکثر در سررسید اعلام شده قبلی و در مواردی زودتر انجام خواهد شد.
اوراق سلف؟؟
اوراق سلف استاندارد در سررسید تبدیل به اوراقی به نام «گواهی سپرده سکه» خواهد شد. این اوراق همان کارکرد قبض انبار را دارد. دارنده اوراق گواهی سپرده سکه در صورت درخواست، می تواند در فردای روز درخواست، سکه خود را از انبار پذیرش شده در بورس تحویل بگیرد. کسانی که نسبت به خرید و فروش اوراق سلف اقدام ننموده اند لازم نیست اقدام خاصی برای تحویل در سررسید انجام دهند اما کسانی که نسبت به معامله اوراق اقدام نموده اند لازم است یک روز قبل از موعد تحویل از طریق کارگزاری خود درخواست تحویل را به انبار پذیرش شده بورس (خزانه بانک مرکزی با عاملیت خزانه و برخی شعب بانک ملی) اعلام نمایند تا تحویل سکه ها ظرف مدت یک روز کاری (برای مراکز استان و شهرستانها حداکثر تا سه روز کاری) انجام شود.
بر اساس اطلاعات منتشر شده توسط بورس کالای ایران این اوراق روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت 8:30 الی 15:30 معامله می شوند .این اوراق در مجموع در 22 سررسید (معادل 22 نماد معاملاتی) که با عنوان "عسکه" شروع می‌شود، منتشر شده است. مشتریان می‌توانند نمادهای معاملاتی مربوطه از طریق سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (https://www.tsetmc.com ) در بخش بورس کالا، قسمت سلف استاندارد مشاهده نمایند.
برخط بخرید!
اگر مشتری به درگاه معاملات برخط دسترسی داشته باشد می‌تواند به صورت آنلاین اقدام به معامله نمایند. در صورت نداشتن دسترسی برخط، فرد می تواند با مراجعه به یک شرکت کارگزاری درخواست دسترسی برخط نماید.
سررسیدهای نمادهای معاملاتی در اطلاعیه عرضه این اوراق به صورت دقیق ذکر شده است. سررسیدهای این اوراق از تیر ماه سال 97 تا اردیبهشت ماه سال 99 را شامل می‌شود. اطلاعیه عرضه این اوراق در سایت بورس کالای ایران هم در قسمت «اطلاعات مشتقه» در سمت راست بالای صفحه و هم در منوی بازارها، زیرمنوی بازار مالی، تحت عنوان اوراق سلف استاندارد، در قسمت اوراق سلف موازی استاندارد سکه بهار آزادی قابل مشاهده است.
اما قیمت اوراق سلف استاندارد سکه چگونه تعیین می شود؟ قیمت بر مبنای عرضه و تقاضا و در هر لحظه از بازار از ساعت 9 تا 15:30 براساس معامله انجام شده، تعیین خواهد شد. از ساعت 8:30 تا 9 دوره پیش گشایش است که در این ساعت صرفا مظنه یابی و ورود سفارش ها انجام شده و معامله ای انجام نمی شود اما از ساعت 9 تا 15:30، هر فردی می تواند با نگاه به تابلوی معاملات نسبت به ورود به قیمت مد نظر خوداقدام نماید. در صورت قبول قیمت ورودی از سوی فرد دیگر، معامله انجام می شود. این نوع معامله به اصطلاح «حراج پیوسته» نام دارد و در طول هر روز معاملاتی قیمت های مختلفی بسته به عرضه و تقاضای بازار ثبت خواهد شد.
منظور از قیمت پایه، قیمت اعلام شده در هر یک از طرح‌های پیش فروش سکه توسط بانک ملی می‌باشد. این قیمت ارتباطی با قیمت کشف شده در روزهای معاملاتی در هر نمادهای معاملاتی ندارد. لازم به ذکر است این قیمت صرفاً مبنای اعلامی دارد و کاربردی ندارد و صرفاً قیمت های معامله شده در تابلوی معاملات مبنای خرید و فروش است و در صورت عدم معامله اوراق توسط پیش خریدار، سکه وی در سررسید به وی تحویل خواهد شد و این قیمت نقش خاصی در این فرآیند ندارد.
آیا افرادی که اوراق گواهی پیش فروش سکه را به اوراق سلف استاندارد سکه تبدیل می کنند باید هزینه ای بابت این تغییر پرداخت کنند؟ بر مبنای اطلاعات منتشر شده توسط بورس کالای ایران تبدیل گواهی های پیش فروش به اوراق سلف هیچ هزینه ای در بر ندارد. افزون بر این که اگر افراد نسبت به معامله این اوراق در بورس اقدام ننموده و قصد داشته باشند که در سررسید نسبت به تحویل گرفتن سکه خود اقدام نمایند، در این حالت نیز لازم نیست مبلغی بابت این موضوع بپردازید.
هر قرارداد چند سکه است؟
پرسش مهم بعدی این است که هر یک قرارداد اوراق سلف سکه شامل چند عدد سکه است؟بورس کالای ایران می گوید به دلیل برخی محدودیت های نرم افزاری، هر قرارداد سلف استاندارد سکه معادل یک دهم سکه می‌باشد. یعنی برای خرید یک سکه باید 10 قرارداد معامله شود. از آنجا که حداقل معامله 10 قرارداد معادل یک سکه بهار آزادی است در فرآیند معامله و تحویل سکه ها تغییر و یا ملاحظه خاصی وجود ندارد.
اوراق سلف چه کاربردی دارند؟
یک کارشناس اقتصادی معتقد است که اوراق سلف نفتی رقیب اوراق خزانه و فروش سهام شرکت‌هاست و آنها تحت تاثیر این اوراق متضرر می‌شوند که این امر می‌تواند شاخص بورس را با اصلاح یا ریزش مواجه کند.
خبرگزاری ایسنا: یک کارشناس اقتصادی معتقد است که اوراق سلف نفتی رقیب اوراق خزانه و فروش سهام شرکت‌هاست و آنها تحت تاثیر این اوراق متضرر می‌شوند که این امر می‌تواند شاخص بورس را با اصلاح یا ریزش مواجه کند.
سهراب دل‌انگیزان در یک برنامه زنده اینستاگرامی درباره اوراق سلف نفتی، اظهار کرد: اینکه دولت این اوراق را به عنوان یک محصول می‌فروشد، یک مسئله جدی است. از سوی دیگر جای سوال است که آیا دولت می‌تواند برای ایجاد بدهی محصول بفروشد، درحالیکه شرکت نفت باید این اقدام را انجام می‌داد؟
وی افزود: نرخ سود این اوراق برابر نرخ سود سپرده‌ها در نظر گرفته شده، درحالیکه زمانی که نرخ تورم بالاست، نرخ سود واقعی اوراق سلف نفتی منفی خواهد بود و استقبالی از آنها صورت نمی‌گیرد. اکنون با انتشار اوراق خزانه و فروش سهام بخشی از کسری بودجه تامین می‌شود و با انتشار اوراق سلف اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ بدهی که رقیب این دو منبع تامین کسری بودجه است، پول‌های هدایت شده به اوراق خزانه و فروش سهام به سمت اوراق سلف نفتی حرکت می‌کند؛ بنابراین نتیجه این اقدام موجب صدمه دیدن فروش اوراق خزانه و بورس می‌شود.
این کارشناس اقتصادی ادامه داد: با توجه به سایر عناصری که در اقتصاد کشور وجود دارد، زمانی که بورس با مشکل مواجه شود، باید منتظر روند اصلاحی در شاخص یا حتی ریزش شاخص بورس باشیم.
دل‌انگیزان درباره اینکه چگونه پول‌های حاصل از اوراق سلف نفتی بازمی‌گردد؟ توضیح داد: وقتی محصولی همچون نفت را به صورت پیش خرید، اوراق آن را در بین مردم عرضه می‌کنیم، نکته حائز اهمیت در این زمینه این است که محل مصرف این محصول در داخل کشور وجود داشته باشد. به عبارتی دیگر بتوانیم این محصول را در داخل کشور مصرف کنیم و افرادی که آن را می‌خرند هم بتوانند در بازار ثانویه آن را بفروشند.
وی با بیان تکنولوژی نفت در کشور درون‌زا نشده است، گفت: تقریبا می‌شود گفت پالایشگاه کوچک در کشور وجود ندارد که این موضوع موجب شده در حوزه پالایشگاه‌های کوچک با مشکل جدی مواجه شویم.
به گفته او جامعه با صنعت نفت اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ رابطه بسیار ضعیفی دارد و دانشگاهیان و مهندسان در این زمینه با این صنعت رابطه نزدیکی ندارند. اگر پیش از این تعداد پالایشگاه‌های کوچک در کل کشور را افزایش می‌دادیم، انتشار اوراق سلف می‌توانست موفق عمل کند.
به گفته این تحلیلگر اقتصادی، اگر دولت می‌خواهد در آینده بابت فروش نفت تضمین لازم را داشته باشد، لازم است که تعداد پالایشگاه‌های کوچک را در سطح کشور گسترش دهد، زیرا این کار صنعت نفت را مردمی و زنجیره تامین را وارد جامعه می‌کند که در این شرایط، تحریم‌ها اثر کمتری خواهد داشت.
دل‌انگیزان تاکید کرد: اوراق سلف نفتی در صورت موفق نبودن می‌تواند به اعتبار دولت صدمه بزند و اگر دولت‌های دیگر هم پاسخگوی آن نباشند، سایر بازارها هم تحت تاثیر آن قرار می‌گیرند و به مشکلات فعلی افزوده می شود.
قرار است اوراق سلف نفتی امروز یکشنبه (۲۶ مرداد) عرضه شود. امسال ۲۰۰۰ میلیارد تومان اوراق با نرخ سود حدود ۱۹ درصد و به صورت دو ساله منتشر خواهد شد.
اوراق مالی اسلامی
استفاده از ابزار های مالی همچون اوراق قرضه، کارایی زیادی در کشور های اسلامی دارد که در ادامه به شرح اوراقی پرداخته می شود که در کشور های مسلمان مورد استفاده قرار می گیرند.
این موضوع باعث شده است که دولت ها و شرکت های اسلامی که در کشور های غیر اسلامی فعال می باشند، تامین مالی و مدیریت بدهی های خود را بر اساس راه های مقبول انجام دهند که مطابق با اصول اسلامی باشند.
اوراق مالی اسلامی (صکوک):
همان گونه که در مقاله اوراق قرضه اشاره شد، اوراقی هستند اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ که مبتنی بر قرض با بهره می باشند که از نظر اسلام، ربا و حرام است. در این شرایط کشور های اسلامی نمی توانند از این اوراق برای تامین مالی استفاده کنند.
بنابراین اوراق مشارکت منتشر شد که به وسیله آن شرکت اقدام به تامین مالی نماید و برای خرید دارایی و تامین نقدینگی دچار مشکل نشود اما اوراق مشارکت در این زمینه نتوانست کاربردی داشته باشد.
سپس متخصصان مالی ابزار های مالی جدیدی را طراحی کردند که با استفاده از آنها بتوانند به تامین مالی بپردازند که یکی از مهم ترین آنها صکوک می باشد.
مفهوم صکوک:
صکوک جمع کلمه “صک” و به معنای اسناد است که این لغت در فارسی مترادف چک در نظر گرفته می شود.
صکوک، به اوراق بهادار با ارزش مالی یکسان و قابل معامله در بازار های مالی گفته می شود که بر پایه یکی از قرارداد های مورد تایید متون اسلامی طراحی شده باشد. دارندگان این اوراق، به صورت مشاع مالک یک یا مجموعه ای از دارایی ها و منافع حاصل از آنها هستند.
در واقع صکوک یک ابزار نوین مالی می باشد که در کشور های اسلامی جایگزین اوراق قرضه می اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ باشد و بر پایه دارایی با درآمد ثابت یا متغیر در بازار های ثانویه قابل معامله می باشند.
نکته: اوراق صکوک خودشان دارای ارزش می باشند و نمی توانند بر اساس فعالیت های سفته بازی باشند.
تفاوت صکوک با اوراق قرضه با درآمد ثابت:
در واقع می توان گفت که صکوک بیان گر مالکیت یک دارایی مشخص می باشد و اوراق قرضه فقط گواهی تعهد بدهی است. بنابراین بین صادر کننده اوراق قرضه و خریدار آنها رابطه ای به شکل وام دهنده و وام گیرنده برقرار است که در آن نرخ بهره وام، ثابت می باشد.
اعتبار اوراق قرضه وابسته به اعتبار صادر کننده یا ناشر آن می باشد در صورتی که اعتبار صکوک به ناشر وابسته نمی باشد و تنها به ارزش دارایی پشتوانه بستگی دارد.
نکته: فروش صکوک در بازار ثانویه، فروش مالکیت دارایی است اما فروش اوراق قرضه، یک نوع فروش بدهی محسوب می شود.
در صکوک امکان افزایش اصل دارایی و در نتیجه ارزش خود ورقه صکوک وجود دارد در حالی که اصل بدهی در اوراق قرضه قابلیت افزایش ندارد.
تشابه صکوک با اوراق قرضه:
- قابلیت نقد شوندگی در بازار ثانویه
- درجه بندی اعتباری توسط موسسات رتبه بندی و قابلیت افزایش اعتبار
- تنوع در طراحی و عرضه
مزایای استفاده از ابزارهای مالی اسلامی (صکوک):
- افزایش نقدینگی بانی از طریق انتشار صکوک
- خروج دارایی ها از ترازنامه و جایگزین شدن وجوه نقد
- قابل استفاده بودن دارایی ها با وجود جدا شدن آنها از دارایی های شرکت بانی و کاهش هزینه تامین مالی
- کمک به توسعه بازار سرمایه با فراهم کردن امکان تبدیل دارایی ها به اوراق بهادار
موسسه مشاوران مطالعه مقاله حسابداری تنخواه گردان را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.
انواع اوراق بهادار مالی اسلامی
انواع اوراق بهادار مالی اسلامی (صکوک):
صکوک دارای انواعی می باشد که در زیر به آنها اشاره می شود.
اوراق قرض الحسنه:
اوراق قرضه اسلامی، بر اساس قرارداد قرض و بدون بهره منتشر می گردند که بر اساس آن، ناشر این نوع از اوراق به میزان ارزش اسمی آنها از دارندگان اوراق استقراض می کند و به همان مقدار بدهکار می شود و لازم است که در سررسید معین یا عند المطالبه به آنها بپردازد.
اوراق وقفی:
اوراق وقفی، به اوراق بهادار با نامی گفته می شوند که به قیمت اسمی مشخص و برای مدت معین و در زمان احداث پروژه منتشر می شوند و به افرادی که قصد مشارکت در طرح های عام المنفعه دارند، واگذار می گردند.
اوراق مرابحه:
بیع مرابحه که از گذشته تا کنون در بین مردم رایج بوده است، هدف آن این است که فروشنده قیمت تمام شده کالا را به اطلاع مشتری می رساند و پس از آن مبلغ یا درصدی را به عنوان سود، از شخص تقاضا می کند.
بنابراین می توان گفت که این اوراق، اوراقی هستند که دارندگان آنها به صورت مشاع، مالک دارایی مالی هستند و بر اساس قرارداد مرابحه حاصل می شود.
نکته: این اوراق بازدهی ثابتی دارند و قابل فروش در بازار ثانویه می باشند.
اوراق مرابحه انواعی دارد مانند:
- اوراق مرابحه تامین مالی
- اوراق مرابحه تامین نقدینگی
- اوراق مرابحه تشکیل سرمایه شرکت‌های تجاری
اوراق اجاره:
اوراق اجاره به اوراقی گفته می شود که از رایج ترین انواع اوراق بهادار اسلامی می باشند و سرمایه گذاران می توانند در مقاطع زمانی معین، سود حاصل از سرمایه گذاری خود را دریافت نمایند.
نکته: این اوراق مبتنی بر سود معین می باشند و ثابت هستند به همین علت این اوراق مهم ترین اوراق بهادار اسلامی است.
انواع اوراق اجاره:
- اوراق اجاره تامین دارایی
- اوراق اجاره تامین نقدینگی
- اوراق اجاره جهت تشکیل شرکت های لیزینگ
- اوراق اجاره رهنی
اوراق استصناع:
اوراق استصناع، به اسناد و گواهی های دارای ارزش یکسان گفته می شود که برای تجمیع وجوه لازم برای ساخت کالایی استفاده می شوند و تحت تملک دارنده صکوک می باشند.
اوراق سلف:
سلف از اقسام بیع محسوب می شود که بر عکس نسیه می باشد و زمانی که شخصی تولید یا ارائه یک کالای معین را مورد هدف قرار می دهد، با انتشار این نوع اوراق می تواند منابع مالی مورد نیاز خود را تامین نماید. در واقع می توان گفت که، سرمایه گذاران در این اوراق، کالای مورد نظر را از قبل خریداری می کنند.
اوراق منفعت:
اوراق منفعت، به اسناد مالی بهاداری گفته می شوند که بیان کننده مالکیت دارنده آن اوراق بر مقدار معینی از خدمات یا منافع در آینده از یک دارایی است که در ازای پرداخت مبلغ معینی به وی انتقال داده شده است.
اوراق جعاله:
اوراق جعاله، یک نوع اوراق مالکیت مشاع خدمتی می باشند که بر اساس قرارداد جعاله، انجام و تحویل آن تعهد شده است.
اوراق مشارکت:
اوراق مشارکت که زیر مجموعه ای از صکوک هستند، به سند هایی گفته می شوند که گویای مالکیت دارنده آن نسبت به بخشی از یک دارایی حقیقی هستند که متعلق دولت، شرکت های تعاونی یا خصوصی می باشند و تا زمان سررسید اوراق هر نوع تغییر قیمت دارایی متوجه صاحب اوراق مشارکت است.
اوراق مضاربه:
در اوراق مضاربه، ناشر می تواند با واگذاری اوراق، وجوه متقاضیان را جمع آوری نماید و سپس به عنوان مضاربه در اختیار بانی قرار دهد و بانی نیز پس از کسب سود در فعالیت اقتصادی مورد نظر خود، به تعهد خود عمل نماید و سود هر دوره را بین خود و صاحبان اوراق تقسیم کند.
اوراق مزارعه:
اوراق مزارعه نوعی از اوراق بهادار می باشند که بر اساس قرارداد مزارعه طراحی می شوند و ناشر آن با واگذاری این اوراق، وجوه متقاضیان را جمع آوری نموده و با آن اراضی قابل زراعت را خریداری می نماید.
سپس این اراضی را طی قرارداد مزارعه از طرف دارندگان اوراق به کشاورزان واگذار می کند تا روی این اراضی زراعت کنند و در پایان سال زراعی، محصول را با هم تقسیم کنند.
موسسه مشاوران مطالعه مقاله تعیین صلاحیت حسابداران را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.
اوراق مساقات:
ناشر با واگذاری این نوع از اوراق بهادار، وجوه متقاضیان را جمع آوری می کند و با آن باغ های قابل بهره برداری را خریداری کرده و سپس با اخذ وکالت از طرف دارندگان اوراق مربوطه در طی یک قرارداد مساقات به باغبانان واگذار می کند تا به آنها رسیدگی شود و در پایان، محصول به دست آمده را با هم تقسیم نمایند.
نکته: در این نوع صکوک، دارنده اوراق نقش مالک، ناشر نقش وکیل و باغبان نقش عامل و اوراق مساقات سند مالکیت مشاع دارندگان است.
اوراق مشتقه:
اوراق مشتقه، به قرارداد های بین دو یا چند نفر گفته می شود که پرداخت های آن بر اساس موقعیت سنجی تعیین می شود و در اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ واقع مشتقه ها ابزاری برای کاهش یا انتقال ریسک به شمار می آیند.
در مقاله اوراق مشتقه می توان با انواع آن و نحوه کار با آن آشنایی کامل یافت.
انواع اوراق صکوک با توجه به ثابت یا انتظاری بودن نرخ سود:
اوراق صکوک با توجه به ثابت یا انتظاری بودن نرخ سود آنها، دارای انواع زیر هستند.
اوراق مبتنی بر خرید و فروش دین:
این گروه از اوراق بهادار اسلامی از جهت بازدهی نزدیک ترین گروه به اوراق بهادار ربوی هستند. این اوراق در زمان مشخص سود معینی به دست می آورند. از جمله این اوراق می توان به اوراق استصناع و اوراق مرابحه اشاره کرد.
اوراق مبتنی بر خرید و فروش دارایی فیزیکی:
این گروه از اوراق بهادار بر خرید و فروش دارایی فیزیکی مبتنی اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ است از شاخص ترین مصداق این گروه می توان به اوراق اجاره علی الخصوص اوراق اجاره به شرط تملیک اشاره کرد که به منظور تامین مالی یا نقدینگی منتشر می شود.
سود این اوراق به جهت متغیر بودن جریان درآمدی خالص آنها، متغیر است. اما می توان با مدیریت ریسک به بازدهی با ثباتی دست یافت.
اوراق مبتنی بر مشارکت در سود طرح اقتصادی:
این گروه از اوراق بهادار اسلامی بر اساس عقد های مشارکتی طراحی شده اند. از جمله این اوراق می توان به موارد زیر اشاره کرد:
در این گروه از اوراق صاحبان اوراق به صورت مشاع به عنوان صاحبان سرمایه در احداث پروژه یا انجام یک فعالیت اقتصادی مشارکت می کنند و در سود حاصل از آن سهیم می شوند و چنان چه پروژه با زیان مواجه شود، زیان آن به تناسب بین صاحبان سرمایه تقسیم می شوند.
موسسه مشاوران مطالعه مقاله سبد سهام یا پرتفوی را به شما عزیزان پیشنهاد می کند.
ارکان انتشار اوراق بهادار اسلامی
ارکان انتشار اوراق بهادار اسلامی (صکوک):
اوراق بهادار اسلامی، دارای ارکان زیر می باشد.
بانی:
بانی شخص حقوقی است که نهاد واسط برای تامین مالی او، در قالب عقود اسلامی اقدام به انتشار اوراق بهادار اسلامی می کند.
شرکت مدیریت دارایی مرکزی بازار سرمایه:
این شرکت نهاد مالی است که بر اساس دستور العمل فعالیت نهاد های واسط مصوب ۱۳۸۹/۰۵/۱۱ شورای عالی بورس و اوراق بهادار، تاسیس شده است و وظیفه تاسیس و راهبری نهاد های واسط را در بازار سرمایه ایران را بر عهده دارد.
لازم به ذکر است که این نهاد نقش امین را عهده دار است و برای حفظ منافع دارندگان اوراق بهادار و حصول اطمینان از صحت عملیات ناشر، نسبت به مصرف وجوه، نحوه نگهداری حساب ها و صورت های مالی و عملکرد اجرایی به صورت مستمر، رسیدگی و اظهار نظر می نماید.
از دیگر وظایف این شرکت انجام کلیه امور اداری، مالی، مدیریتی، حقوقی و قانونی نهاد واسط و همچنین نگهداری حساب ها و دفاتر مالی نهاد واسط است.
فروشنده:
فروشنده می تواند بانی یا شخص حقوقی دیگری باشد که اقدام به فروش دارایی به نهاد واسط می نماید.
ضامن:
ضامن توسط بانی و با تایید سازمان بورس صرفا می تواند از بین موارد زیر انتخاب شود:
- بانک ها
- موسسات مالی و اعتباری تحت نظارت بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
- بیمه های تحت نظارت بیمه مرکزی
- شرکت های تامین سرمایه
- نهاد های عمومی
- موسسات دولتی
عامل فروش:
شخصی حقوقی که نسبت به عرضه اوراق بهادار اسلامی از طرف ناشر برای فروش اقدام می کند که این شخص حقوقی از بین شرکت های کارگزاری عضو بورس اوراق بهادار تهران یا فرا بورس ایران توسط بانی انتخاب می شود.
عامل پرداخت:
شرکت سپرده گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه است که نسبت به پرداخت های مرتبط با اوراق بهادار اسلامی در سررسید های معین به سرمایه گذاران اقدام می کند.
انواع ریسک اوراق بهادار اسلامی (صکوک):
اوراق بهادار اسلامی (صکوک) با ریسک های زیر مواجه است.
- ریسک از بین رفتن دارایی ها
- ریسک کاهش قیمت دارایی
- ریسک نرخ سود
اگر این مطلب برای شما رضایت بخش بوده است، مطالعه مقاله نهاد های مالی را به شما پیشنهاد می کنیم.
فروش گواهی سپرده نفت ربطی به طرح دولت قبل ندارد
مدیرعامل بورس انرژی با بیان اینکه زیرساخت‌ها برای معاملات گواهی صرفه‌جویی گاز طبیعی فراهم است، اظهار کرد: گواهی سپرده حامل‌های انرژی با اوراق سلف نفتی متفاوت است.
علی نقوی در گفت و گو با ایسنا، با اشاره به اظهارات مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران مبنی‌بر فروش مازاد گاز مصرفی در بورس انرژی، از ممکن‌بودن معاملات گواهی صرفه‌جویی گاز طبیعی در این بورس خبر داد و اظهار کرد: بورس انرژی از مدت‌ها پیش پیگیر راه‌اندازی بازار گاز طبیعی بوده و زیرساخت‌های بورس انرژی ایران برای انجام این معاملات آماده است.
وی با بیان اینکه گاز طبیعی در اسفندماه سال گذشته و در اجرای آیین‌نامه مصوب هیأت‌وزیران در خصوص تکالیف مندرج در بودجه سال ۱۴۰۰ در بورس انرژی ایران پذیرش شد، گفت: امیدوارم باتوجه به اعلام شرکت ملی گاز ایران شاهد عرضه گاز طبیعی به‌صورت فیزیکی و همچنین گواهی صرفه‌جویی باشیم. زیرساخت‌های مقرراتی گواهی صرفه‌جویی انرژی نیز توسط شورای عالی انرژی کشور و در چارچوب دستورالعمل و آیین‌نامه اجرایی ایجاد بازار بهینه‌سازی انرژی و محیط زیست ابلاغ شده است. از همین‌رو، این طرح می‌تواند در چارچوب گواهی صرفه‌جویی انرژی حاصل از صرفه‌جویی مشترکان گاز، در بورس انرژی ایران عرضه شود و شرکت ملی گاز ایران می‌تواند از این ظرفیت برای عرضه گاز بهره ببرد.
مدیرعامل بورس انرژی ادامه داد: شرکت ملی گاز ایران طبق آیین‌نامه اجرایی بازار بهینه‌سازی مصرف انرژی به‌عنوان یکی از ناشران در این بازار حضور خواهد داشت و در چارچوب سقف ۱۰ میلیارد مترمکعب اوراق سلف چه کاربردی دارند؟ گواهی گاز طبیعی که در آیین‌نامه اجرایی دیده شده است، می‌تواند این عرضه‌ها را انجام دهد البته این سقف طبق ضوابطی که دیده شده قابل افزایش است.
نقوی با بیان اینکه درصورت اعلام شرکت ملی گاز ایران برای انتشار گواهی صرفه‌جویی مشترکان خانگی، آماده هستیم تا در نشست‌های کارشناسی با این شرکت جزییات عرضه را بررسی و نهایی کنیم، افزود: یکی از سازوکارها می‌تواند این باشد که گاز صرفه‌جویی‌شده توسط مشترکان خانگی در هر دوره مصرف، به‌صورت تجمیعی عرضه و صنایع نسبت به خرید آن اقدام کنند و منابع حاصل از آن به مشترکان پرداخت شود. در مدل‌های دیگر نیز می‌توان در نظر داشت که مشترکان به‌صورت مستقیم اقدام به فروش گاز صرفه‌جویی‌شده خود به صنایع کنند.
وی ادامه داد: سازوکارهای شفاف بورس انرژی ایران این امکان را به شرکت ملی گاز ایران می‌دهد تا از ظرفیت بازار سرمایه برای توسعه زیرساخت‌های تولید گاز، مدیریت بهینه مصرف و افزایش توان صادراتی گاز ایران استفاده کند و ما در بورس انرژی ایران آمادگی کامل برای همکاری با شرکت ملی گاز ایران را داریم. تجربه همکاری قبلی ما و شرکت ملی گاز ایران در عرضه گاز مایع صادراتی که منجر به افزایش تعداد مشتریان و بالطبع آن افزیش درآمدهای شرکت ملی گاز ایران از محل صادرات گاز مایع شد با لحاظ کردن پیچیدگی‌های فنی برای معاملات گاز طبیعی نیز قابل‌تعمیم است. تجربیات جهانی خوبی هم در زمینه معاملات گاز طبیعی در بورس‌های انرژی وجود دارد.
گواهی سپرده حامل‌های انرژی با اوراق سلف نفتی متفاوت است
مدیرعامل بورس انرژی ایران در ادامه در پاسخ به این پرسش که ماهیت گواهی سپرده حامل‌های انرژی چیست و آیا این طرح در دولت قبل هم مطرح شده بود گفت: بیشترین برداشت اشتباه درخصوص این ابزار جدید مقایسه آن با اوراق سلف است، درحالیکه گواهی سپرده حامل‌های انرژی هیچ ارتباطی با اوراق سلف نفتی ندارد و یک ابزار استاندارد در معاملات بورس است که برای همه تولیدکنندگان حامل‌های انرژی قابل استفاده است.
نقوی ضمن بیان اینکه استفاده شرکت ملی نفت ایران از سازوکارهای بورس انرژی ایران برای فروش نفت خام و فراورده‌ها به افزایش شفافیت و توسعه بازار خواهد انجامید، افزود: گواهی سپرده حامل‌های انرژی برای فعالان صنعت نفت و سرمایه‌گذاران حرفه‌ای است و بازیگران حرفه‌ای این عرصه می‌توانند با پیش‌بینی نسبت‌به تحولات آینده بازار نفت و فرآورده‌های نفتی به خرید و فروش گواهی اقدام کنند. -
توسعه همکاری شرکت ملی نفت ایران با بورس انرژی
وی از دور تازه عرضه های دریایی فراورده های شرکت ملی نفت در رینگ بین المللی بورس انرژی از سوم مرداد خبر داد و عنوان کرد: عرضه دریایی ۶۰ هزار تن نفتای سبک پالایشگاه آبادان و نیز ۲۴۰ هزار بشکه نفت سفید از مسیر رینگ صادراتی بورس انرژی ایران انجام خواهد شد.
مدیرعامل بورس انرژی ضمن ابراز امیدواری نسبت‌به توسعه عرضه‌های دریایی در بورس انرژی ایران افزود: جزئیات این عرضه‌ها از طریق سایت بورس انرژی ایران در دسترس است.
امکان معاملات سلف و نقدی شکر در بورس کالا
مدیرعامل بورس کالا گفت: در صورتی که امکان خرید نقدی از سوی مصرف‌کنندگان شکر فراهم نباشد امکان خرید شکر به صورت نسیه در بورس کالا فراهم است و بورس کالا محدودیتی برای انجام معاملات نسیه و یا معاملات سلف و نقدی ندارد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، حامد سلطانی‌نژاد در باره انتقاد شرکت‌های تولیدکننده شیرینی و شکلات در مورد عرضه شکر در بورس کالا و کاهش قدرت خرید این قبیل شرکت‌ها و عدم توان پرداخت نقدی آنها برای خرید با تناژ بالا، اظهار داشت: از ابتدای سال ۹۵ تا ۲۴ شهریور میزان معاملات و عرضه شکر در بورس کالا ۳۶۹ هزار تن بوده که غالب این معاملات یعنی حدود ۷۰ درصد آن به صورت سلف بوده است.مدیرعامل بورس کالای ایران با اشاره به واردات شکر خام به کشور و تصفیه آن در کارخانجات داخلی گفت: با توجه به اینکه ظرفیت کارخانجات داخلی برای تصفیه شکر محدود است عرضه کنندگان شکر هم به سمت عرضه‌های سلف رفته‌اند.
سلطانی نژاد تصریح کرد: به همین منظور و برای به آرامش رسیدن بازار برنامه‌ریزی خوبی برای تحویل به موقع شکر در دستور کار قرار دادیم. ضمن آن که برای مصرف کنندگان پایین دستی هم این فرصت را فراهم کردیم تا بتوانند با تناژ پایین‌تر خرید شکر داشته باشند.وی ادامه داد: هم اکنون شرایطی فراهم شده که امکان خرید یک کامیون و حتی کمتر را برای مصرف کنندگان ایجاد کرده‌ایم و مصرف کنندگان خرد نیز می‌توانند از طریق اتحادیه و شرکت‌های مشترک و تعاونی‌ها برای خرید شکر اقدام کنند و بنکداران نیز می‌توانند از این طریق اقدام کنند.
سلطانی‌نژاد تصریح کرد: در صورتی هم که امکان خرید نقدی از سوی مصرف کنندگان شکر فراهم نباشد امکان خرید شکر به صورت نسیه در بورس کالا فراهم شده و بورس کالا محدودیتی برای انجام معاملات نسیه و یا معاملات سلف و نقدی ندارد.
مدیرعامل بورس کالای ایران افزود: بورس کالا بارها به عرضه‌کنندگان کالا در بورس اعلام کرده است که برای تولید و واردات در کشور مشکل برنامه ریزی وجود دارد.وی افزود: این که تولیدات برای نیاز داخل کفاف می‌دهد یا خیر و این که چه زمانی چه کالایی باید وارد کشور شود همچنان مشخص نیست و نیاز به برنامه ریزی است.
سلطانی نژاد با اشاره به قراردادهای فوروارد و سلف گفت: در قراردادهای فوروارد دو طرف مبادله در زمان حال از طریق مذاکره در مورد قیمت و زمان تحویل کالا در آینده توافق می‌کنند، یعنی فروشنده تعهد می‌کند محصول خود را در آینده با قیمت توافقی زمان انعقاد قرارداد، تحویل دهد و خریدار هم به پرداخت وجه کالا در زمان تحویل کالا با قیمت توافق شده در زمان انعقاد قرارداد متعهد می‌شود که در این نوع از قرارداد، عرضه کننده اطمینان پیدا می‌کند تا تقاضا برای کالا وجود دارد یا نه و بسیار کاربردی است.
وی با بیان اینکه بورس کالا نقش تامین مالی دارد افزود: البته راه دیگر این است که کالایی که هنوز وارد کشور نشده است به صورت سلف عرضه کنیم و قیمت سلف پایین‌تر از قیمت نقدی بازار تعیین شود.از سوی دیگر عضو کمیسیون کشاورزی مجلس معتقد است، استفاده به موقع دولت از ابزارهای مالی بازار سرمایه برای پرداخت بدهی اش که
به تازگی در زمینه خرید تضمینی گندم در بورس کالا تجربه شد، به نفع دولت و کشاورزان بوده و باید به صورت اصولی از این ابزارها استفاده کرد.
علی ابراهیمی در گفتگو با پایگاه اطلاع رسانی بازار سرمایه (سنا)، به انتشار اوراق سلف موازی گندم که به تازگی از سوی شرکت بازرگانی دولتی به منظور پرداخت مطالبات
گندم کاران در بورس کالا منتشر شده است، اشاره کرد و گفت: به دلیل اینکه دولت منابع لازم برای پرداخت بدهی خود به گندمکاران را ندارد، از ابزارهای نوین بازار سرمایه برای تامین مالی استفاده کرده است تا زودتر بتواند بخشی از بدهی خود به کشاورزان را پرداخت کند که این روش درست و موثری است.
وی با بیان اینکه تامین مالی برای گندمکاران که از طریق بورس کالا انجام شد، یکی از بزرگ ترین تامین مالی های تاریخ بازار سرمایه بود افزود: ابزار اوراق سلف موازی بورس کالا که توانست ٢٦٥٠ میلیارد تومان برای دولت تامین مالی کند، باعث شد تا دولت مسیر جدیدی را برای رفع مشکل دیرکرد پرداخت بدهی های خود امتحان کند که این مسیر جدید جواب داد.
این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس معتقد است، تاخیر دولت در پرداخت مطالبات کشاورزان به یک معضل تبدیل شده و کاهش انگیزه در تولید محصولات کشاورزی رازقه همراه داشته است که بورس کالا در این زمینه می تواند راهگشا باشد.
این نماینده مجلس با بیان اینکه قرار بود دولت تا ابتدای مهر بدهی خود به کشاورزان را پرداخت کند، تصریح کرد: انتشار اوراق سلف موازی گندم موجب شد تا دولت بتواند بخش قابل توجهی از بدهی خود به کشاورزان را پرداخت کند، لذا انتشار اوراق می تواند تاثیر مثبتی در پرداخت بدهی دولت داشته باشد.
دیدگاه شما